«Калі людзі хочуць і могуць плаціць, навошта забіраць такую магчымасць»?

• 6.10.2022, 17:04

Настаўніца расказала аб сітуацыі з прыватнымі школамі ў Беларусі.

Журналісты партала tochka.by паразмаўлялі з настаўніцай фізкультуры, якая ў верасні ўладкавалася ў прыватную школу і цяпер апынулася ў падвешаным стане. Дзейнасць адукацыйнай установы прыпынілі. Выкладчыца рызыкуе застацца без заробку.

Гераіня матэрыялу 1 верасня знайшла новую працу - прыйшла настаўніцай у прыватную школу. Як звычайна бывае, са спадзяваннямі на ўсё самае найлепшае і адчуваннем, што жыццё наладжваецца.

Але за гэты месяц усю сістэму пачало ліхаманіць так, што прыватны сектар у адукацыі можа і не выжыць. Частка школ закрытая, другая атрымала прадпісанні прыпыніць дзейнасць. І ўсіх разам наперадзе чакае ўвядзенне ліцэнзавання.

У падвешаным стане

Суразмоўніца не мае прэтэнзій да кіраўніцтва навучальнай установы і спадзяецца, што сітуацыя развяжацца добра. Са слоў дырэктара, чым усё скончыцца - незразумела, але «прамень надзеі» ўсё ж ёсць.

Пакуль жа прыватную школу пазапаўнялі праверкі, прычым разнастайныя інстанцыі прыдзіраюцца да дробязяў, якія лёгка можна знайсці ў кожнай дзяржаўнай школе, кажа педагог.

Даводзіцца нават бараніцца ў судзе. І нядаўна юрысты, напрыклад, давялі неправамернасць прэтэнзій пажарных.

Аптымізм на зыходзе

У прыватную навучальную ўстанову спецыялістка прыйшла не ад добрага жыцця. Яна працуе трэнерам у адным са спартовых клубаў. Там з лета паменшылася наведвальнасць, і кіраўнік насуперак дамоўленасцям, прапісаным у кантракце, знізіў заробак.

Дзякуючы досведу знайсці новую працу, дарэчы, недалёка ад дома атрымалася дастаткова хутка. Але радасць была нядоўгай. Пытанне застаецца адкрытым, але аптымізму ў жанчыны мала.

Ёсць прыклад калегі - выкладчыцы музыкі, якая яшчэ раней пайшла на дамову найму ў іншую прыватную гімназію. Там плацілі ўдвая больш, чым у дзяржаўнай. У сярэдзіне верасня навучальную ўстанову закрылі, і ўсе педагогі засталіся без працы і заробку за той час, якія паспелі адпрацаваць.

«Гэта асабістая катастрофа для ўсіх. Настаўнікі застаюцца без адносна годнага заробку. А бацькі - без таго тыпу адукацыі, якую хацелі б даваць свайму дзіцяці. Калі людзі жадаюць і могуць плаціць, навошта забіраць такую магчымасць? Тым больш прыватныя навучальныя ўстановы працавалі шмат гадоў, плацілі падаткі, і ніякіх праблем не ўзнікала», - заўважыла суразмоўніца.

Пры гэтым яна не адмаўляе, што некаторым прыватным школам праверкі не перашкодзяць: ёсць знаёмыя, якія няўхвальна адклікаліся аб адной з такіх устаноў. Але ўсё павінна быць у рамках разумнага і калі ёсць правілы, яны павінны быць аднолькавымі для ўсіх навучальных устаноў, у тым ліку дзяржаўных.

Адрозненне прыватнай школы ад дзяржаўнай

Педагог прызналася, што ўпершыню асабіста сутыкаецца з прыватнай школай. Але чыста візуальна яна здаецца ёй ідэальнай: дагледжаныя памяшканні і кампактны двор са спартовым абсталяваннем, увесь час хтосьці штосьці прыбірае, уласны кухар, які адказвае за харчаванне.

А стасункі з дырэктарам у добрым сэнсе выходзіць за рамкі звыклага ўзаемадзеяння з кіраўніцтвам дзяржаўных школ, якое часта адбываецца ва ўльтыматыўна-загадным тоне.

Беларускія маці і таты ад безвыходнасці і пэўнага ціску кантрольных органаў ідуць у дзяржаўныя школы.

У заканадаўстве ёсць норма, паводле якой бацькі абавязаныя забяспечыць атрыманне дзецьмі асноўнай агульнай адукацыі (да 9-га класа, 10-11-га - на жаданне дзяцей), інакш яны могуць быць пазбаўленыя бацькоўскіх правоў. Пры гэтым дзіця павінна вучыцца, якімі б ні былі сямейныя абставіны, матэрыяльнае становішча сям'і і стан здароўя бацькоў.

У сувязі з гэтым узнікае праблема псіхалагічнай адаптацыі дзіцяці, якое часта трапляе ў перапоўненыя класы, а таксама сутыкаецца з тым, што чагосьці можа не быць ці не ставаць.

У прыватнай школе ёсць абмежаванні па колькасці навучэнцаў, і попыт не змяншаецца. Перад пачаткам новага навучальнага года (цяперашні не выключэнне) паступае нямала званкоў. Але, як адзначыла суразмоўніца, дырэктарка вымушаная многім адмаўляць, у выніку фармуецца чарга.

Цяпер правяраючыя прыходзяць нават для таго, каб упэўніцца, што дзейнасць прыпыненая і ў навучальную ўстанову дзеці сапраўды не ходзяць.

Выкананне новых прадпісанняў і судовыя цяжбы прыводзяць да страты каштоўнага часу. Ды і сама атмасфера напружанасці адбівае ўсякае жаданне працягваць, калі, каб давесці права на наданне адукацыйных паслуг, ты павінен быць упэўнены, што ўсе часопісы запоўненыя…аднолькавым чарнілам.