Час адчыняць прахадныя

• ІРЫНА ХАЛІП
• 23.07.2021, 16:06

Гісторыя вядзе нас да лагічнай развязкі.

Калі цяпер пачаць падлічваць, каго баіцца Лукашэнка, выкарыстоўваючы прафесійныя, сацыяльныя і нават эстэтычныя крытэрыі, то пералік будзе вельмі доўгім.

Напрыклад, Лукашэнка баіцца студэнтаў. Баіцца пенсіянераў. Баіцца жанчынаў у белай вопратцы. Баіцца лекараў у белых халатах. Баіцца мужчынаў у белых шкарпэтках. Баіцца амерыканцаў, украінцаў, немцаў, ценяў на сцяне, шэрага хохліка ў куце. Але больш за ўсё ён усё ж баіцца працоўных.

Узгадайце, як год таму Лукашэнка ўпершыню выкарыстаў гелікоптар. Гэта потым быў палёт з аўтаматам і Колем над горадам, які спарадзіў столькі мемаў, показак і жартаў, што «Монці Пайтан» абзайздросціўся б. А спачатку быў палёт на МЗКЦ. Таму што ехаць туды на машыне было страшна. Ехаць каля прахадной, уязджаць у браму, ехаць па тэрыторыі – хто яго ведае, на што здольныя гэтыя рабацягі? Надзейней усё ж на гелікоптары – прызямліцца на канкрэтны пятачок, зачышчаны па перыметры на сотні метраў. І каб мітынг з тых, хто прайшоў ідэалагічны адбор, прыгналі проста туды – усякі судотык з завадчанамі павінен быць выключаны. Зрэшты, нават ухваленыя ідэолагамі хлопцы не далі маху: выгукнулі «афіцэр, застрэлься!», праскандавалі дружным хорам «сыходзь!», а потым яшчэ і паслалі традыцыйным нецэнзурным матам. На гэтым звыклая лукашысцкая рыторыка «хлопцы, я ж свой!» скончылася. Ён нарэшце зразумеў, што сваім прыкінуцца ўжо не атрымаецца: не спрацуе. І ўсе спробы размаўляць з працоўнымі ў калгасна-гуллівай манеры таксама скончыліся.

Далей быў ціск. Выцісканне з краіны лідараў страйкамаў, арышты завадскіх актывістаў, актыўная ідэалагічная апрацоўка. Ім прамывалі (і да гэтага дня спрабуюць прамываць) мазгі самымі прымітыўнымі метадамі. Ідэолагі кажуць: прадпрыемства наша нараджае пыл, прадукцыя наша нікому не патрэбная і трымаюць вас усіх тут выключна з ласкі нашага выдатнага кіраўніка. Гэта дзякуючы яму завод атрымлівае датацыі і мы можам плаціць вам заробак. Калі ўлада зменіцца, завод пойдзе пад нож, а вы – на вуліцу. І столькі народу апынецца на вуліцы, калі да ўлады прыйдуць дэмакраты, што вы нават падмятаць гэтую самую вуліцу ўжо не ўладкуецеся. Так што радуйцеся заробку і інтэрнату, гэта і ёсць ваша беларускае шчасце. Раней былі выключна чарка і скварка, а цяпер вось яшчэ і койка, і пайка – які прагрэс! Разгул эканамічнага развіцця.

Вось толькі працоўныя не радуюцца. Ім ужо не запудрыць мазгі пайком, яны не хочуць быць статкам, які кормяць ці то на забой, ці то проста з жалю і велікадушнасці. Мінулым летам змянілася ўсё грамадства. Большасць беларусаў усвядомілі, што без вулічных пратэстаў рэвалюцыі не будзе, і пачалі мясіць нагамі асфальт гарадскіх вуліцаў – адны з вясёлай адчайнай адвагай, быццам скачучы з дзесяціметровай вышкі ў ваду, іншыя з асцярогай, павольна, ступаючы асцярожнымі крокамі, быццам у халоднае мора. А працоўныя зразумелі, што, акрамя выхаду на вуліцы, трэба яшчэ і страйкаваць. Страйкамы ў краіне не дзейнічалі з пачатку дзевяностых. У жніўні мінулага года іх адрадзілі завадчане нашага стагоддзя, многія з якіх нават не памяталі, як гэта было ў дзевяностыя.

Але Лукашэнка памятае. У яго, дарэчы, добрая памяць: калі ён пазбаўляе воінскіх званняў людзей, якія звольніліся са службы чвэрць стагоддзя таму – значыць, сапраўды памятае ўсё. Тым больш што дэпутатам Вярхоўнага Савета ён стаў у 1990 годзе. І працоўныя пратэсты дзевяноста першага праходзілі проста ў яго на вачах. Лукашэнка бачыў, як сто тысячаў працоўных за лічаныя хвіліны збіраюцца на плошчы са сваімі патрабаваннямі. Ён добра гэта запомніў. А яшчэ запомніў страх лядашчай камуністычнай улады перад невядомай, аб'яднанай, якая не паддаецца дрэсіроўцы і маніпуляцыям, сілай. Ён разумее, наколькі моцным і бязлітасным можа стаць аб'яднанне працоўных, якія ўсведамляюць нарэшце, што іх дзесяцігоддзямі падманвалі, абкрадвалі і ўважалі за легкаплаўкую біялагічную масу. Адсюль – ягоны першабытны, амаль містычны страх перад працоўнымі, перад страйкамы, перад незалежнымі прафзвязамі. Ды і страшылкі ад Маркса з Леніным наконт пралетарыяў, якім няма чаго страчваць, акрамя ўласных ланцугоў, а камень – іхняя зброя, – злосна глядзяць на Лукашэнку з сценаў, як ягоныя ўласныя партрэты.

Зрэшты, на яго і халадзільнік глядзіць злосна. І прас, і нават швабра з кута. Камуністам такі ўзровень нянавісці і не сніўся. Гісторыя сама вядзе нас усіх да лагічнай развязкі. Ідэальны час, каб адчыніць завадскія прахадныя.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org