«Панцыр», які жыве на даху

• Уладзімір ХАЛІП
• 26.01.2023, 14:14

У канцы васьмідзясятых аператар «Беларусьфільма» назіраў нешта падобнае.

Шматтонная дурында цяжка ўспаўзла па муры і бразнулася на плоскі дах міністэрства. Ведамства здрыганулася, пахіснулася, але выстаяла. Такія ўстановы ва ўсе часы будавалі трывала і надзейна. Калі ў саўку нешта дзяржаўнае, ды да таго ж абароннае, дык гэта на стагоддзі. Таму што ўсё тут, куды ні зірні, для працоўнага народа - і пышнае міністэрства ўсеагульнай абароны, і просты вайсковы камісарыят. Ворагу не падступіцца. Браня моцная, і танкі нашы хуткія. І ўвогуле, аб'ект асаблівы, стратэгічны. А калі пры ім яшчэ будаўнічая тэхніка, лепш прайсці міма і ні пра што не пытацца.

Кранаўшчыкі, такелажнікі, кіроўцы і вузкія спецыялісты з Лубянкі збіліся ў нервовую купку. Затаіўшы дыханне, тарашчыліся знізу ўверх і, чым далей прасоўвалася гэтае недарэчнае жалеза, тым менш заставалася сумневаў, што задума дурная, і ўся гэтая гара нітоў, колаў і гаек шмякнецца абавязкова. Закон сусветнага прыцягнення суровы і жарты з ім заўсёды заканчваліся дрэнна. А тут яшчэ недарэчы з'явіліся рэпарцёры - па горадзе нехта ўжо распусціў чутку, што ўлады вытвараюць у цэнтры Масквы нешта няўяўнае. Калі гэта не так, то чаму па дахах будынкаў на Фрунзенскай набярэжнай поўзаюць нейкія ракеты з коламі?

А цёмна-зялёная махіна пракацілася туды-сюды па плоскім даху, выбіраючы пазіцыю, і ўладкавалася зручна проста над барэльефам, які паказвае герб. Такі вось дадатак да яго афіцыйнага партрэта пакрыўджанай імперыі. Дакладна паміж галоў адказнай дзяржаўнай птушкі, якая адсочвае міжнародную абстаноўку адначасова на Захадзе і на Усходзе. І ўсе, хто адказваў за ўзняцце на баявое дзяжурства зенітнага комплексу «Панцыр-С1», уздыхнулі з палёгкай: стаіць, сука!

Аднак на пытанні рэпарцёраў, якія набеглі да месца здарэння, адказваць ніхто не збіраўся. Усё заставалася на ўзроўні чутак. Быццам бы ў Маскоўскай вобласці абвешчаныя вучэнні СПА. А таму тыя, каму абавязкова трэба было высветліць, у чым усё ж тут сутнасць, паспяшаліся адразу звязацца з Крамлём. Але і там ніхто не прабрахаўся. Прэс-сакратар Пяскоў, да якога ўдалося нават датэлефанавацца, параіў усім цікаўным звярнуцца ў міністэрства абароны. Гэта іх выхадкі. А ён увогуле не ў курсе.

І тут раптам высветлілася, што спроба раптоўнага прарыву ўверх - выпадак далёка не выключны. І быццам бы ў Цяцерынскім завулку на дах офіснага вышыннага дому ўжо нейкія невядомыя ўмельцы ўзнімаюць такі ж «Панцыр». Ірванулі туды. І не дарма. Там трапіўся ахоўнік, на дзіва гаваркі. Растлумачыў, што тэхніка ўсякая тут не выпадкова. Гэта будбат свае вучэнні праводзіць. Салдат вучаць дах перакрываць. Нічога цікавага. Ды ніякіх тут няма сакрэтаў. Можна б нават увайсці, толькі навошта?

Званок і адпраўка ў Дзярждуму здымкаў зенітных сістэм на дахах сітуацыю не растлумачылі. Дэпутат, які прадстаўляе камітэт абароны, абурыўся: ды гэта ж фэйк! Мантаж. Інтрыгі ворагаў. Нідзе нічога не было і няма. Але тут ужо ў сацыяльныя сеткі пасыпаліся новыя адрасы такіх здарэнняў. На доследных участках Ціміразеўскай акадэміі стаяць комплексы С-400. Дывізіён такога ж тыпу ўтульна размясціўся ў Сакольніках. Але асноўная ўвага, натуральна, цэнтру. Быццам вядомая ўстанова на Пятроўцы таксама паспяшалася закрыць над сабою неба. І калі ўся гэтая кампанія прымае менавіта такі абарот, то вучэнні гэтыя сур'ёзна і надоўга. І цалкам можна чакаць, што і на Вялікім тэатры неўзабаве вядомую квадрыгу заменяць на той жа «Панцыр-С1».

Маскоўскія журналісты хутка зразумелі, што стукацца ў кабінеты сталічных бонзаў не мае сэнсу. Усе будуць ухіляцца і хлусіць. А таму знайшлі адстаўніка, якому на крамлёўскія таямніцы ўжо начхаць. Вайсковы пенсіянер. Палкоўнік. Камандаваў усімі зеніткамі гэтага ганарыстага мегаполіса. Да размовы з ім паспрабавалі падабрацца асцярожна: а ці варта ўзнімаць сістэмы СПА на дахі гмахаў? Палкоўнік нават не даслухаў. А то як жа! Ягоны штаб яшчэ ў 2008 годзе звяртаўся з такім жа праектам у міністэрства абароны. Развярнулі. Грошай, бачыце, у іх не знайшлося.

І на пытанне аб тым, ці не лепш размясціць усе гэтыя ўстаноўкі за гарадской рысай, зенітчык адказаў гэтак жа рашуча. Пра гэта і думаць няма чаго. Перыметр закрыты. А вось з гарадскімі раёнамі, тым больш з цэнтрам, праблема. Тут галоўная небяспека - дроны. Гэта ж такая падступная штука, што можна даставіць набой куды хочаце. Прытым прыцэльна. Адкуль? Ды хаця б з суседняга балкона. Пасяліўся дыверсант з беспілотнікам, і ўсё пайшло кату пад хвост. А таму самае надзейнае супрацьдзеянне такой падступнай зброі - «Панцыр» на даху.

У сацыяльных сетках прайшло трывожнае нараканне. Усумніліся блогеры і іншыя экспэрты. Ці такі надзейны гэты монстр, ды яшчэ на даху. Ён што, паліць пачне па аблоках? Можна ўстаноўку проста заблытаць і збіць з панталыку. Дастаткова балона, напоўненага геліем і алюмініевай стужкі. Саманаводная сістэма захопіць прынаду ў якасці цэлі і знішчыць. А беспілотнік пры гэтым прапусціць без праблем. І наогул, пераконвалі публіку сацсеткі, няхай хто-небудзь уявіць сабе залп гэтага «Панцыра» ў гарадскіх кварталах. Пра што тут казаць, калі нават звычайны лядзяш, сарваўшыся з вышыні, пакідаў цяжкія наступствы. Ужо разгараліся вакол нечаканага насельніка ведамасных дахаў неабыякі жарсці.

Але тут паступіла інфармацыя з глыбінкі. Звычайны жыхар мястэчка Валдай зняў цікавую карцінку. Аднолькавыя ялінкі сталі радком. Магчыма, толькі што здабытыя ў лесе і ўваткнутыя ў зямлю ўжо на новым месцы. А пад імі - усё тая ж устаноўка, якая была заўважана ля падмаскоўнага пасёлка Зарэчча. Там паблізу быццам бы няма ні абаронных прадпрыемстваў, ні вайсковых часцей. Хіба толькі вядомая ўсім рэзідэнцыя Нова-Агарава. Але да яе дзесяць кіламетраў напрасткі. Таму сувязь гэтых аб'ектаў быццам бы не відавочная. А вось ад вёскі Яшчарыцына на Валдаі, дзе пад акуратнымі ялінкамі размясцілася ўтульна і прыступіла да баявога дзяжурства грозная сістэма СПА, наогул ціша і мілата. А за шэсць кіламетраў па прамой возера з сарамлівай назвай Ужын. А на яго беразе ўтульны і павабны прытулак пустэльніка - улюбёная рэзідэнцыя правадыра. Час кепскі. Вайна. У аблоках лётае ўсякае. А таму на што спадзявацца, калі не на зенітны комплекс?

…У канцы васьмідзясятых адзін з аператараў «Беларусьфільма» ў службовай ці нейкай іншай патрэбе патрапіў на пару дзён у Румынію. Пасля вяртання ў буфеце студыі пілігрыма атакавалі цікаўныя людзі. Першае і адзінае пытанне было простае і зразумелае: што больш за ўсё ўразіла яго ў гэтай загадкавай краіне? Той схіліўся над талеркай з баршчом і вымавіў усяго тры словы: «Аэрапорт. Зеніткі на даху».

Да поўнага краху рэжыму Чаўшэску заставалася менш за год.

Уладзімір Халіп, адмыслова для Charter97.org