Ці зніклі з паліц беларускіх крам «санкцыйныя» тавары
- 17.01.2022, 11:15
З 1 студзеня 2022 года ў Беларусі пачало дзейнічаць харчовае эмбарга.
Увоз у краіну дастаткова вялікага пераліку тавараў (у ліку 18 буйных пазіцый - мяса і вырабы з яго, каўбасы, садавіна, гародніна, кандытарскія вырабы, вітаміны і БАДы і г.д.) з краін ЕЗ, ЗША і Канады, Нарвэгіі і Ісландыі, Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі, Албаніі, Паўночнай Македоніі, Чарнагорыі, Швайцарыі цяпер забароненыя.
Эканамісты, зрэшты, загадзя растлумачылі: адразу з 1 студзеня «забаронка» з крам не знікне, і наколькі гэта магчыма, гандлёвыя сеткі зробяць запасы, а вось далей (а пастанова Саўміна пакуль разлічаная на паўгода) цалкам магчымы дэфіцыт. Са свайго боку, МАРГ і Мінсельгасхарч практычна ва ўнісон запэўнілі, што пакупнікі, маўляў, нічога не адчуюць, знойдзем іншых пастаўшчыкоў у прыязных краінах з ЕАЭС.
Уласна, менавіта ў тым, у якіх краінах імпарцёры знайшлі альтэрнатывы звыклым прадуктам і як гэтыя пошукі адбіліся на кошце, «Салідарнасць» пераканалася, праманіторыўшы паліцы буйных крам.
***
У будны дзень каля раённага супермаркета ўнутры спакойна і нібы крыху сонна, ніякага нават намёку на прадуктовы ажыятаж.
Зрэшты, вывучаючы асартымент агароднінны-садавіны, неўзабаве разумееш прычыны нешматлюднасці. Па-першае, тут дорага. Тыя ж мандарыны і клеменціны, якія адчувальна падскочылі ў кошце перад Новым годам і прымусілі людзей спешна рабіць запасы, што называецца, грузіць бочкамі, цяпер амаль усюды патаннелі - а тут так і засталіся па 5 рублёў.
Салодкі перац з Азербайджана - па 10-12 рублёў за кіло, расейскія агуркі і памідоры - па 8 і 6 адпаведна, бульба, капуста, буракі, морква нашы, беларускія, але таксама далёка не танныя - ад 1,5 да 2,5 рублёў за кілаграм.
- Хіба ж гэта буракі, гарох нейкі! — паказвае паджылая пакупніца, марна спрабуючы набраць у мяшок адзіны танны тып буракоў, і маркотна дадае: — А вараныя вось наогул па 6 рублёў, дажыліся…
Але вось заўважаем цалкам сабе гішпанскія лімоны па 3 рублі і некалькі тыпаў польскіх яблыкаў па 2,5-3,5. Як тлумачыць дзяўчына-мерчэндайзер, лімоны "прыбываюць", таму і танна, а яблыкаў засталася апошняя партыя, далей будуць выкладваць украінскія і беларускія.
***
Ажно чатыры тыпы польскіх яблыкаў знаходзім у суседніх супермаркетах.
- Яны добрыя, ляжаць і ў меру кіслыя, - кажа бадзёры пенсіянер, шчыльна пакуючы мяшок. - А нашы што збяруць, то не ўмеюць захоўваць, як ні гляджу, усе бакі пабітыя, і да лютага ўжо смаку ніякага, як вату ясі.
Памідоры тут ужо «замененыя» на прыязныя турэцкія, але ад таго не менш дарагія - да 8,3 рублёў за кілаграм, да таго ж цвёрдыя, як перакананні чыноўнікаў з Саўміна.
Цікавае выяўляецца ўнутры крамы, на паліцах з прысмакамі, дзе вялікія падарункавыя каробкі з цукеркамі і зефірам ад айчынных вытворцаў маскуюць адсутнасць не тое што швайцарскіх і нямецкіх, але нават польскіх канкурэнтаў.
Напрыклад, расейскія «Рафаэла» так пераканаўча расстаўленыя на стэндзе, што не адразу заўважаеш: суседніх цукерак Ferrero Roshe тут засталося на тры дні. Або на дваіх пакупнікоў - у скрынцы ўсяго дзве нямецкіх фігурныя шакаладкі.
На суседнім стэндзе энэргічны хлопец шукае нямецкі Ritter Sport, але нешта яго не задавальняе.
- Скажыце, а ў вас толькі адзін тып Ritter Sport застаўся? — ловіць прадавачку, якая прабягае міма.
- Усё, што ёсць, на паліцы, - ківае яна.
- Угу, - незадаволена цягне ён. - Пяць паліц беларускіх шакаладак. Вось ты якое, імпартазамяшчэнне?
Затое ўсё яшчэ шмат замарожаных агароднінных сумесяў родам з Польшчы - дзве траціны лядоўні занятыя менавіта імі. Справядлівасці дзеля, тэрмін прыдатнасці іх пры правільным захоўванні - год, так што цалкам магчыма, што крамы пратрымаюцца на складскіх запасах і пакупнікі сапраўды не заўважаць дэфіцыту.
***
У наступнай краме «непрыязныяя» толькі польскія яблыкі, гішпанская хурма і падазрона стомленыя нідэрландскія грушы, астатняя гародніна і садавіна цалкам сабе з ухваленых урадам крыніц. Але кошты… Нездарма скрынкі з расейскімі памідорамі па 10,6 рубля (!) поўным-поўныя.
У малочным аддзеле беларускім сырам – раздолле і пашана. Практычна ўвесь прылавак па коле заняты айчыннымі вытворцамі, толькі ў адной вітрыне сціпла туліцца літоўскі Джугас і крышачку галандскай Гаўды.
Тут паклапаціліся таксама аб аматарах мясных дэлікатэсаў. Жадаеце «непадсанкцыйны» хамон? А яго ёсць у нас, родам з Гародні, коштам амаль 50 рублёў за 850 грам, ды да таго ж з падстаўкай і нажом. І прашута ёсць — з Маладзечна, 32 рублі за кіло, смачна есці.
Аўстрыйская гімалайская соль, дарагія італьянскія спагецці на першы погляд, паліцы з гэтымі прадуктамі ўсё гэтак жа поўныя, як і раней, але, магчыма, справа не ў запасах, а ў кошце, адчувальна высокім для большасці спажыўцоў.
- Ты паглядзі, беларуская грэчка, - дзівіцца сямейная пара ў аддзеле круп. -Толькі вось кошту нідзе няма. Зірні там на сканары, колькі каштуе гэты цуд? 4 рублі за колькі? 700 грамаў? А, ну зразумела, тады ніякі не цуд, пастаў на месца.
На паліцах з кандытарскімі вырабамі знакамітыя цукеркі Lindt (вытворчасці Італіі і Швайцарыі) амаль згубіліся на фоне каробак ад "Камунаркі", але больш танных шакаладак з Бэльгіі і Нямеччыны ўсё яшчэ дастаткова шмат - мабыць, хопіць, каб адсвяткаваць не толькі стары Новы год, але і 14 лютага.
- Ай, навошта закупляцца ў запас, - горача спрачаюцца ля касы маладыя мамы. - Больш купіш - дзеці толькі хутчэй з'ядуць, і так, выходзіць, працуем у асноўным на ўнітаз. А прадукты даражэюць кожны месяц! Прапануеш набраць круп, мукі і цукру, тушонкі-згушчонкі? Давай ужо тады і соль з запалкамі закупім, а то ці мала...
- Вось застанецца на паліцах адно «купляйце беларускае» без выбару, тады паглядзім, - парыруе сяброўка.