Астраномы ўпершыню выявілі зародак месяца вакол планеты

• 23.07.2021, 19:21

Першую стадыю фармавання спадарожніка выявілі астраномы Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі.

Астраномы Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі (ESO) упершыню выявілі дыск вакол планеты, які ўяўляе сабой першую стадыю фармавання спадарожніка. Пра гэта паведамляецца ў артыкуле, апублікаваным у часопісе Astrophysical Journal Letters.

Каляпланетны дыск атачае экзапланету PDS 70c тыпу газавы гігант, якая размяшчаецца на адлегласці 400 светлавых гадоў ад Зямлі. Яго існаванне было пацверджанае назіраннямі з дапамогай комплексу радыётэлескопаў ALMA (Atacama Large Millimeter Array) у Чылі. Дыяметр дыска параўнальны з адлегласцю ад Зямлі да Сонца, а яго рэчыва стае на фармаванне як мінімум трох буйных месяцаў.

Планеты ўтвараюцца ў калязоркавых дысках пылу і газу вакол маладых зорак, паступова паглынаючы матэрыял і забяспечваючы свой рост. Планета таксама можа абзавесціся ўласным каляпланетным дыскам, «сілкуючыся» рэчывам з яго. Аднак газ і пыл у такім дыску могуць згушчацца, утвараючы зародкі нябесных целаў, якія растуць і могуць дасягнуць памераў паўнавартаснага спадарожніка. Аднак навукоўцы дагэтуль дакладна не ведаюць, як менавіта адбываецца ўтварэнне месяцаў.

Дагэтуль было выяўлена больш за чатыры тысяч экзапланет, аднак экзапланеты PDS 70b і PDS 70c, якія нагадваюць Юпітэр і Сатурн, усё яшчэ знаходзяцца на стадыі фармавання, гэта значыць з'яўляюцца протапланетамі. Гэтыя аб'екты былі выяўленыя з дапамогай тэлескопа VLT (Very Large Telescope) у 2018 і 2019 гадах. У другой планеты - PDS 70b - няма прыкмет існавання каляпланетнага дыска, што паказвае на тое, што PDS 70c адчувае дэфіцыт пылавога матэрыялу.