Рэкордная дзірка ў бюджэце: ва ўладаў ёсць два варыянты
- 4.03.2021, 15:21
І абодва заведама пройгрышныя.
Беларускія ўлады планавалі бюджэт 2021 года з дэфіцытам 4 млрд BYN, цяпер з'явілася навіна, што ўтвараецца «дзірка» сумай 5,610 млрд. BYN. Гэта абсалютны рэкорд. Сайт Charter97.org пагаварыў з доктарам эканамічных навук Барысам Жалібам пра сітуацыю з рэспубліканскім бюджэтам.
- Ці з'яўляюцца гэтыя лічбы крытычнымі?
- Я думаю, што з'яўляюцца, бо сацыяльныя спецыялісты міністэрства фінансаў, калі гаворка ішла пра 4 мільярды рублёў, казалі, што «гэта не крытычна, як-небудзь справімся, знойдзем крыніцы дэфіцыту». У вас нейкія свежыя звесткі з інтэрнэту? 5,6 ужо?
- Так, менавіта гэтая лічба.
- Я думаю, што калі 4 мільярды было ля рысы, але яшчэ не крытычна, то ўсё, што вышэй - ужо крытычна.
- Якія наступствы для эканомікі варта чакаць беларусам праз дэфіцыт у бюджэце?
- Наступствы непрыемныя, па-першае - міністэрству фінансаў трэба шукаць дадатковыя крыніцы кампенсацыі гэтага дэфіцыту. Галоўныя з іх, як правіла, дзве. Аблігацыйныя, калі міністэрства выпускае каротка-доўгатэрміновыя аблігацыі і пазычае сродкі на ўнутраным рынку. Другая - размяшчае на замежных рынках.
Апошняе размяшчэнне было ў чэрвені мінулага года, яны пазычылі двума выпускамі, калі не памыляюся, 1 мільярд 250 мільёнаў даляраў. Трэба павялічваць гэтыя выпускі і размяшчаць, але тут складаныя пытанні: дзе размясціць і хто набудзе, і пад якую прыбытковасць. Калі даходнасць высокая ў адсоткавым дачыненні, то для міністэрства фінансаў дрэнна, яму ж выплачваць потым давядзецца.
У сувязі з апошнімі падзеямі жніўня, еўрапейскі рынак, дзе Мінфін размяшчала так званыя «еўрабонды», дрэнна рэагуе на нашы палітычныя падзеі. І ўзнікае пытанне: а хто набудзе?
Спецыялісты думаюць, што мала хто набудзе, а гэта звычайна заходнія банкі і фінансавыя, сацыяльныя фонды. Калі хтосьці і набудзе, улічваючы наш не высокі фінансавы рэйтынг, то пад вельмі высокую прыбытковасць, якая складзе 9-10% гадавых. Для еўра і даляра - гэта звышвысокая даходнасць, як мы потым будзем выплачваць? Гэта будзе не па сілах.
Тады застаецца ўнутраны рынак, але паводле плану Мінфінансаў павінна было размясціць аблігацыі на ўнутраным рынку, яны таксама ў асноўным валютныя, на 200 мільёнаў даляраў. У пачатку года яно ўжо перакрыла гэты план, размясціўшы на 600 мільёнаў даляраў, каб выратаваць ад банкруцтва Беларускі металургічны завод. Таму зноў пытанне: а хто набудзе ўнутры краіны?
Другая крыніца - пайсці на грашовую эмісію, закрыць дэфіцыт уключыўшы, як у народзе кажуць, друкарскі станок. За кошт выпуску ў эканоміку незабяспечаных грошай, пустых, як мы кажам у народзе, якія ліквідуюць дэфіцыт і, вядома, гэта адразу адлюстроўваецца ў павышэнні інфляцыі, потым і чарговай дэвальвацыі, то бок, паслабленне курсу рубля і ўсе «вабноты», з якімі мы добра знаёмыя.
- Ці змогуць улады без вонкавых запазычанняў выконваць усе замежныя і ўнутраныя фінансавыя абавязацельствы, узятыя на сябе?
- Адназначна можна адказаць, што не. Можна паспрабаваць размясціць аблігацыі на расейскім рынку, бо спроба размясціць на кітайскім рынку скончылася няўдала. Аблігацыі былі пад высокую прыбытковасць, якую цяжка выплачваць Мінфіну. Застаецца расейскі рынак для аблігацый і застаюцца расейскія крэдыты. Толькі так мы можам прайсці год з гэтым дэфіцытам.