У Літве выбухнуў урадавы крызіс праз транзіт прадукцыі «Беларуськалію»
- 9.12.2021, 16:02
Міністры сыходзяць у адстаўку.
8 снежня санкцыі ЗША супраць кампаніі «Беларуськалій» набылі моц. Аднак літоўская дзяржкампанія «Літоўскія чыгункі» (ЛЧ) заявіла, што ў снежні прадоўжыць транзіт угнаенняў праз тое, што беларуская кампанія ўнесла авансавыя аплаты. Праз гэта ў Літве выбухнуў вялікі скандал, паступова пачалі высвятляць абставіны. Міністраў транспарту і замежных спраў могуць адправіць у адстаўку, піша telegraf.by.
«Рэпутацыйная шкода»
Міністр замежных спраў Літвы Габрыэлюс Ландсбергіс 9 снежня заявіў, што гатовы сысці ў адстаўку, калі высветліцца, што «Беларуськалій», які знаходзіцца пад санкцыямі ЗША, унёс папярэднюю аплату «Літоўскім чыгункам» (Lietuvos gelezinkeliai) ужо пасля таго, як санкцыі набылі моц 8 снежня.
«Я проста хачу сказаць простую рэч - учора ўвечары я сказаў прэм'ер-міністру Інгрыдэ Шыманітэ, што гатовы сысці ў адстаўку і чакаю яе дазволу...я разумею, якая рэпутацыйная шкода прычыненае Літве», - цытуе яго 15min.lt.
Таксама Ландсбергіс сказаў, што не ведае, ці павінен міністр транспарту і камунікацый Марыус Скуодзіс сысці ў адстаўку.
У сваю чаргу прэм'ер Літвы заявіла, што пакуль не прыняла пастановы ў пытанні адстаўкі кіраўніка МЗС і міністра транспарту і камунікацый Марыуса Скуодзіса. Яна паабяцала знайсці магчымасць скасаваць без фінансавай шкоды кантракт ЛЧ з «Беларуськаліем».
«Мы абавязкова знойдзем развязанне аб скасаванні дамовы такім чынам, каб для Літоўскай Рэспублікі ў сувязі з гэтым не ўзнікла найменшай пагрозы фінансавага шкоды», — паведаміў ТАСС.
Са слоў кіраўніка МЗС «Літоўскія чыгункі» праінфармавала ўрад толькі аб папярэдняй аплаце за паслугі ў канцы верасня, а «аб далейшых выплатах, якія мелі месца, не паведамілі».
Акрамя таго, Ландсбергіс заявіў, што ва ўрада не было юрыдычна выразнага спосабу скасавання пагаднення.
«Ці будзе ён? Я хачу ў гэта верыць», - адзначыў палітык, назваўшы сітуацыю вельмі складанай. І сказаў, што скасаванне кантракту можа каштаваць амаль паўмільярда еўраў.
«Спрабавалі вярнуць, але банк адхіліў»
У сваю чаргу «Літоўскія чыгункі» сцвярджаюць, што аб авансах аплаты за снежаньскія паслугі былі інфармаваныя Міністэрства транспарту і замежных спраў.
Са слоў кіраўніка кампаніі Мантаса Бартушкі аплата можа забяспечыць транзіт яшчэ і да канца студзеня.
9 снежня на пасяджэнні Ліберальнага руху Сейма, адзін з палітыкаў адзначыў, што пагадненне паміж ЛЧ і «Беларуськаліем» не прадугледжвае авансу, таму ў яго ўзнікла пытанне, чаму авансы не былі ўнесеныя ў адпаведнасці з палажэннямі Пагаднення, паведамляе 15min.lt.
Аднак Бартушка адказаў, што ЛЧ напярэдадні санкцый ЗША запатрабавалі ў кастрычніку перайсці на папярэднюю аплату, каб у лістападзе яны не апынуліся ў сітуацыі, калі не атрымаюць грошы за паслугі. Пры гэтым, у лістападзе кліент акрамя патрэбных авансаў вырабіў даплату на ўласную ініцыятыву.
«Мы атрымалі ў банку дадатковыя авансы, банкаўскія аперацыі праходзяць аўтаматычна, у кампаніі няма кнопкі прымаць ці не...з дамовы вынікае, што абавязацельствы павінны быць выкананыя», — сказаў кіраўнік ЛЧ.
Таксама Бартушка заявіў, што кампанія спрабавала вярнуць аванс:
«Была пастанова вярнуць іх, але банк адмовіў у пераводзе. Мы шукаем іншыя спосабы выплаціць гэтыя нетыповыя авансы».
І дадаў, што неабходная юрыдычная пастанова дзяржаўных органаў аб прыпыненні дзеяння кантракту з «Беларуськаліем».
Ён таксама заявіў, што «Беларуськалій» можа запатрабаваць ад літоўскай кампаніі выплаты штрафаў на сотні мільёнаў еўраў. І падкрэсліў, што пагадненне можа быць скасаванае ў аднабаковым парадку толькі ў тым выпадку, калі дзяржаўныя органы прымуць такую пастанову, і што санкцыі ЗША ў дачыненні да «Беларуськалію» не з'яўляюцца прававой падставай для Літоўскіх чыгунак для спынення ці прыпынення дзейнасці.
«Банкруцтва палітыкі каштоўнасцяў»
У той жа час апазіцыя Сейма заклікала ўрад узяць на сябе адказнасць за прадаўжэнне транзіту «Беларуськалію».
«Сітуацыя патрабуе адказнасці, на гэты раз урад павінен вельмі сур'ёзна паставіцца да адстаўкі двух міністраў-транспарту і замежных спраў», - сказаў Гедрус Сурпліс, дэпутат парламента і міністр замежных спраў ценявога ўрада Саюза сялян і зялёных Літвы, піша Delfi.lt.
З ягоных слоў, «сяляне» пісьмова звернуцца ў Літоўскія чыгункі з просьбай падаць довазы прадстаўленай Міністэрствам замежных спраў і камунікацый інфармацыі аб авансавых выплатах.
Ён заявіў, што «Літва дэкларуе сваю каштоўнасную пазіцыю, але не прытрымліваецца яе, таму саюз «з глыбокім сумам павінен абвясціць аб банкруцтве каштоўнаснай палітыкі».
Ён таксама сказаў, што папросіць МЗС растлумачыць, чаму тыя не былі падрыхтаваныя да санкцый.
«Мы павінны папрасіць прабачэння перад стратэгічнымі партнёрамі Літвы ў Злучаных Штатах за тое, што сёння яны пагналіся за цягніком Лукашэнкі ў вытворчасці ўгнаенняў», — сказаў Сурпліс.
«Відавочна, хто вінаваты»
А Гінтаўтас Палукас, старэйшына апазіцыйнай фракцыі сацыял-дэмакратычнай партыі, назваў сітуацыю «каштоўнасным банкруцтвам замежнай палітыкі» і запатрабаваў адказнасці прэм'ер-міністра Інгрыдэ Шыманітэ і міністра замежных спраў Г. Ландсбергіса.
«Мне відавочна, хто вінаваты - галоўны замежнапалітычны кіраўнік і кіраўнік урада ў сітуацыі, якая склалася, а ўсе астатнія — толькі частка ланцуга. Было б вельмі несправядліва і безадказна перакладаць адказнасць на тых, хто не прымае такіх пастаноў самастойна або адвольна», — сказаў ён.
Што будзе далей?
Нагадаем, 8 снежня дзяржаўная літоўская кампанія «Літоўскія чыгункі» (Lietuvos gelezinkeliai) у снежні прадоўжыць транзіт угнаенняў «Беларуськалію», супраць якога 8 снежня набылі моц санкцыі ЗША.
Кампанія грузавых перавозак LTG Cargo (якая ўваходзіць у чыгуначную групу) у гэтым месяцы павінна перавесці амаль 1 млн тон беларускага грузу. Таму, як і раней, праз Літву будуць ездзіць па 6-9 саставаў на дзень.
Там удакладнілі, што далейшае наданне паслуг беларускай кампаніі будзе залежаць «ад рэжыму санкцый, пастаноў дзяржаўных структур і пазіцыі банкаў у пытанні абслугоўвання яе грашовых пераводаў».