Беларусь стала ў адзін шэраг з Паўночнай Карэяй і Паўднёвым Суданам
- 8.12.2021, 14:25
Краіна апусцілася да найгоршага рэйтынгу ў новай глабальнай справаздачы аб грамадзянскіх правах.
Беларусь паніжаная з «рэпрэсаванай» да «закрытай» у новай справаздачы CIVICUS Monitor, глабальнае даследчае супрацоўніцтва, якое ацэньвае і адсочвае асноўныя свабоды ў 197 краінах і тэрыторыях. Паводле справаздачы «People Power Under Attack 2021», паўсюднае замоўчванне крытыкаў урада і пратэстоўцаў пасля масавых пратэстаў вакол спрэчных прэзідэнцкіх выбараў у жніўні 2020 года прывяло да паніжэння рэйтынгу.
«Закрытая» - гэта найгоршы рэйтынг, які краіна можа атрымаць ад CIVICUS Monitor. Насамрэч гэта азначае, што ў Беларусі пераважае атмасфера страху і гвалту, дзе людзей рэгулярна саджаюць у турмы, пераследуюць за ажыццяўленне сваіх грамадзянскіх правоў на свабоду асацыяцыі, сходаў і выказвання меркавання. Кітай, Савудаўская Арабія, Іран і Сірыя таксама ацэненыя як «закрытыя».
Беларусь як краіна ўжо некаторы час выклікае трывогу. У лютым 2021 года краіна была дададзеная ў «Спіс назірання» (Watchlist) CIVICUS Monitor – набор краін, у якіх апошнім часам назіраецца хуткае пагаршэнне абароны грамадзянскіх свабод. Упартая няздольнасць беларускага ўрада ліквідаваць гэтыя парушэнні грамадзянскіх правоў прывяла да паніжэння рэйтынгу.
Свабода асацыяцыі практычна не існуе ў Беларусі, і многія актывісты, апазіцыі і крытыкі ўрада былі вымушаныя пакінуць краіну, каб пазбегнуць пераследу і нават смерці. За Лукашэнкам проста няма месца для нязгодных, а свабода выказвання меркавання жорстка душыцца.
«Гэтыя сфабрыкаваныя, палітычна матываваныя абвінавачванні супраць кандыдата ад апазіцыі падкрэсліваюць крайнія мінімумы, да якіх апусціцца беларуская ўлада, каб выкараніць свабоду слова і згасіць іншадумства. Прастора для ажыццяўлення правоў чалавека ў Беларусі за апошнія гады практычна знікла. Сістэмны пераслед і запалохванне тых, хто адважваецца выказацца супраць Лукашэнкі, падкрэслівае змрочны стан грамадзянскіх правоў у краіне», - сказала Сільвія Мбатару, даследніца грамадзянскай прасторы Усходняй Еўропы CIVICUS.
CIVICUS Monitor таксама занепакоены тым, што свабода СМІ ў Беларусі знаходзіцца пад пагрозай. Раней сёлета Лукашэнка ўхваліў папраўкі да законаў аб СМІ і масавых акцыях, якія забараняюць журналістам асвятляць усе акцыі пратэсту, не санкцыянаваныя ўрадам. СМІ таксама забаронена публікаваць апытанні грамадскай думкі, якія «праводзяцца без атрымання неабходнай акрэдытацыі».
У Беларусі таксама прадаўжалася падаўленне свабоды асацыяцыі з далейшымі нападамі на арганізацыі грамадзянскай супольнасці. Так званы «чорны тыдзень» рэйдаў у ліпені прывёў да закрыцця сама меней 40 праваабарончых груп, сродкаў масавай інфармацыі, і няўрадавых і дабрачынных арганізацый.
«Працяглае прыгнечанне грамадзянскай супольнасці і знішчэнне свабоды прэсы паказваюць, чаму Беларусь апусцілася на самы нізкі ўзровень у глабальных рэйтынгах CIVICUS Monitor. З улікам сотняў палітвязняў, затрыманых пасля антыўрадавых пратэстаў, а таксама пагроз забойствам і рызыкі траўмаў, з якімі штодня сутыкаюцца актывісты, стан грамадзянскіх правоў у Беларусі сумны», - сказала Мбатару.
Грамадзянскія свабоды ў 197 краінах і тэрыторыях падзяляюцца на закрытыя, рэпрэсаваныя, якія перашкаджаюць, звужаныя і адкрытыя на аснове метадалогіі, якая аб'ядноўвае некалькі крыніц звестак аб свабодзе асацыяцыі, мірных сходаў і выказвання меркаванняў.
Беларусь у рэйтынгу CIVICUS Monitor ацэньваецца як «закрытая».