«Медыкі згараюць на працоўных месцах, а ўлады заціснулі гэтыя капейкі»
- 26.05.2020, 7:35
Як беларускім лекарам абараніць свае правы?
Беларусь абляцелі кадры бунту бабруйскіх лекараў «хуткай дапамогі», якія не дазволілі БТ зняць прапагандысцкі сюжэт. Медыкі не атрымалі абяцаныя грошы за перапрацоўку падчас эпідэміі, а афіцыйная тэлевізія прыехала «замяць» гэтую праблему.
Тое, што адбылося ў Бабруйску - не адзіны выпадак. СМІ распавядалі дзясяткі гісторый медыкаў, якія былі ашуканы ўладамі і засталіся без абяцаных даплат за працу з хворымі на каранавірус.
Лідар незалежнага прафзвязу РЭП Генадзь Фядыніч распавёў сайту Charter97.org, як медыцынскім работнікам абараніць свае правы.
- Я бачу прамую віну міністэрства аховы здароўя Беларусі ў гэтай сітуацыі. Прынцыпы пастановы аб даплаце для медыкаў - абсалютна нармальныя, але пры іх выкананні пачынаецца тэатр абсурду. Навошта лекар павінен яшчэ вылічваць нейкія хвіліны ці гадзіны працы? Гэта ж трызненне. Ім што, з нататнікам і секундамерам бегаць?
Чыноўнікі павінны засячы сабе на носе і не лезці ў гэтыя справы. Для вырашэння такіх пытанняў ёсць галоўны лекар, ёсць адміністрацыя. Людзі працуюць і ўсё, яны не павінны нават думаць пра гэта, а проста ведаць, што сваё атрымаюць. Гэта іх сумленна заробленыя сродкі.
З аднаго боку, улада дае на паперы магчымасць атрымаць даплаты, а на практыцы - нічога няма. Я бачу тут прамую непавагу і пагарду да медыцынскага персаналу.
Такая безадказнасць уладаў у дачыненні да сваіх людзей рана ці позна вернецца да іх бумерангам. Да ўсіх, хто свядома ці неўсвядомлена парушае правы медыкаў: кожны павінен будзе адказаць за свае дзеянні. Медыкі «згараюць» на працоўных месцах, а ўлады заціснулі гэтыя капейкі.
- Лекары распавядаюць шакавальныя гісторыі пра тое, у якіх умовах ім даводзіцца працаваць. Асабліва - у рэгіёнах. Ці ёсць нейкае пазначэнне такіх умоў працы ў законе?
- У Працоўным кодэксе ёсць артыкулы, якія наўпрост кажуць пра тое, што калі працоўная дзейнасць кожнага чалавека (не абавязкова медыка) пагражае ягонаму здароўю, ён можа яе пакінуць. Калі б лекары калектыўна так паступілі, то заўтра ўжо сродкі аховы б з'явіліся. Колькі ўжо прайшло месяцаў эпідэміі, а лекараў і медсясцёр нельга сёння забяспечыць элементарным? Што гэта такое?
Акрамя гэтага ёсць шэраг іншых парушэнняў Працоўнага кодэкса. Па-першае, ідзе масавая перапрацоўка часу. Ніхто гэта не фіксуе. Таксама парушаюцца ўмовы рэжыму працы і адпачынку. Ёсць шмат пытанняў, якія тычацца бяспекі і здароўя - усё гэта таксама парушаецца.
Галоўны абавязак наймальніка - ужо сёння забяспечыць медыкаў спецадзеннем, сродкамі індывідуальнай аховы і папярэдзіць людзей, калі ёсць нейкая найменшая небяспека для іх здароўя. Паўтаруся, гэты абавязак працадаўцы ніхто не касаваў. Таму тыя пытанні, якія звязаны з аховай працы, тэхнікай бяспекі, выплатамі, перапрацоўкамі - гэта масавыя парушэнні, якія сёння адчуваюць на сабе медыкі Беларусі.
Тыя, хто непасрэдна працуе з хворымі на каранавірус, абароненыя спецкасцюмамі. Але ёсць жа яшчэ і іншыя лекары, якія сёння працуюць не наўпрост. І яны сёння паміраюць.
Скажу, што простым росчыркам пяра досыць увесці хоць бы пальчаткава-маскавы рэжым у Беларусі. У цяперашняй эпідэміялагічнай сітуацыі ні на рынкі, ні ў банкі, ні ў крамы, ні ў паліклінікі чалавек не павінен хадзіць без маскі і пальчатак.
- Ці могуць медыкі пачаць масавыя працэсы супраць улады, якая не выканала свае прамыя абавязацельствы для іх абароны?
- Думаю, што гэта трэба пачынаць ужо сёння. Я мяркую, што ніводзін факт не павінен быць сёння выпушчаны: ні факт незабеспячэння спецадзеннем, ні факт пагрозы здароўю медыкаў. Лекары павінны разумець, што яны таксама людзі. Мы турбуемся цяпер за іх здароўе. Калі сітуацыя будзе працягвацца ў тым жа духу, то хто будзе нас лячыць?
Я не здзіўлюся, калі пасля таго, як пройдзе гэтая хваля і адкрыюцца межы, частка медыкаў пакіне краіну ў «падзяка» уладам за іх да іх стаўленне.
- Ці гатовы незалежны прафзвяз РЭП дапамагчы беларускім лекарам абараніць свае правы?
- Ёсць пастанова, пра яе трэба публічна згадваць і не баяцца ісці ў суд. Бабруйскія медыкі паказалі выдатны прыклад самаарганізацыі, які ўсім трэба браць на ўзбраенне. За свае правы трэба змагацца. Іх так проста ніхто ніколі не даваў.
Калі будзе два-тры прэцэдэнты - стане толькі прасцей. Далей можна будзе развязваць кожную праблему, у якім рэгіёне яна б не здарылася. Трэба не баяцца ісці да канца, таму што гэта чалавечае здароўе, у рэшце, бяспека, а жыццё даецца адзін раз.
Прафзвяз РЭП гатовы дапамагчы беларускім медыкам. Калі хтосьці не хоча называць імя, можа не называць. Ёсць электронная пошта, тэлефоны ў кожнай вобласці, ёсць юрысты. Хтосьці працуе дыстанцыйна, хтосьці яшчэ ходзіць у суды.
Хай медыкі да нас звяртаюцца. Яны атрымаюць кваліфікаваны адказ і бясплатную юрыдычную кансультацыю, нягледзячы на тое, што мы надаем найперш дапамогу сябрам прафзвязу. Калі будзе неабходнасць падрыхтаваць адпаведныя позвы ў суд - мы іх зробім.