ВУП Беларусі абрынуўся
- 20.02.2020, 13:44
Праблемы ў Лукашэнкі не толькі з нафтай.
Беларуская эканоміка падае за першы месяц новага года праз зніжэнне аб'ёмаў прамысловай вытворчасці. Праблемы ў прамысловасці выклікала адсутнасць паставак расейскай нафты. Наперадзе праблемы з попытам на іншую беларускую прадукцыю - некаторыя заводы ўжо прыпыняюць вытворчасці, піша «Независимая газета».
Валавы ўнутраны прадукт Беларусі ў студзені скараціўся на 1,9% у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года, паведаміў Белстат. У існых цэнах ён склаў 10,4 млрд беларускіх рублёў, што эквівалентна прыкладна за 4,5 млрд даляраў. Як вынікае са звестак статыстыкі, эканоміку абрынула зніжэнне аб'ёмаў прамысловай вытворчасці на 5,8% - да 8,5 млрд беларускіх рублёў, ці 3,9 млрд даляраў.
Прычым у мінусе ўсе сектары беларускай прамысловасці - на 3,6% горназдабыўная (калійныя ўгнаенні), на 5% - апрацоўчая, на 10,5% скарацілася забеспячэнне электраэнэргіяй, газам, парай, гарачай вадой. Пакуль эканоміку Беларусі яшчэ падтрымлівае сельгасвытворчасць, яе аб'ёмы ў студзені выраслі на 4,5%, да 957,3 млн беларускіх рублёў (237 млн даляраў).
Калі прычыну скарачэння ў сектары энэрга- і цеплазабеспячэння экспэрты бачаць у цёплай зімы, то астатнія выкліканыя праблемамі эканамічнымі. Так, вытворчасць калійных угнаенняў падае яшчэ з восені мінулага года з прычыны зніжэння попыту. У апрацоўчай прамысловасці ў першую чаргу экспэрты адзначаюць уплыў сектара нафтаперапрацоўкі. Як паведамлялася, замест звыклых для папярэдніх перыядаў 2 млн т нафты Беларусь атрымала з Расеі 500 тысяч т. У выніку, паводле звестак Белстата, аб'ёмы вытворчасці нафтапрадуктаў знізіліся ў студзені на 41%, хімічнай прадукцыі - на 25,2%.
Як паведамлялася, зніжэнне аб'ёмаў нафтаперапрацоўкі адзначалася ўжо ўвесь мінулы год, аднак яно было не такім глыбокім - максімум мінус 10% у траўні-чэрвені, калі нафтаправод выявіўся запоўненым забруджанай нафтай. Аднак нават такое падзенне за год вылілася ў зніжэнне экспарту нафтапрадуктаў на 20%. У грашовым вылічэнні Беларусь страціла блізу 1,3 млрд даляраў. У фізічным аб'ёме пастаўкі знізіліся амаль на 12%. Хоць непасрэдна доля сектара нафтаперапрацоўкі ў ВУП складае менш за 1%, але за кошт маштабных галіновых узаемасувязяў, а таксама мультыплікатыўнага ўплыву на попыт уплыў гэтага сектара закранае прынамсі 8,5% ВУП. «Акрамя таго, ён адыгрывае важную ролю ў забеспячэнні замежнай, фіскальнай, а таксама фінансавай стабільнасці ва ўсёй эканоміцы», - адзначаюць экспэрты даследчага цэнтра BEROC у сваім дакладзе.
Аднак, мяркуючы з таго, што адбываецца ў прамысловым сектары, праблемы ў Беларусі не толькі з нафтай. У панядзелак пра свае планы адправіць у вымушаны адпачынак частку работнікаў у сувязі са скарачэннем вытворчасці заявілі два найбуйнейшыя беларускія завода - МАЗ і «Белшына». На МАЗе планавалі не працаваць два дні ў лютым і два дні ў сакавіку і адправіць у вымушаныя адпачынкі частку калектыву. Аднак ужо ў аўторак на прадпрыемстве заявілі, што атрымалі новы заказ і вымушаныя адпачынкі касуюцца. Зрэшты, мясцовая грамадскасць не выключае, што на прадпрыемства проста націснулі зверху альбо забяспечылі яго дзяржзаказам.
На «Белшыне» сітуацыя, мабыць, яшчэ горшая. Там спыненыя тры з чатырох вытворчасцяў: звышбуйнагабарытных шын - з 17 лютага да 1 сакавіка, масавых шын і буйнагабарытных - з 17 да 21 лютага. Работнікі падчас прастою будуць атрымліваць 2/3 акладу. Афіцыйнай прычынай спынення называюць планавы рамонт тэхналагічнага абсталявання, аднак неафіцыйна кажуць пра праблемы з продажам беларускіх шын у Расею. Зрэшты, праблемы прадпрыемства пачаліся некалькі гадоў таму - мадэрнізацыя пад дырэктыўныя крэдыты прывяла да назапашвання пазык і адсутнасці абаротных сродкаў. Прадпрыемства, якое належыць дзяржаве, выстаўляла на продаж свае акцыі, аднак ахвотных набыць іх не знайшлося.
Дзісанансам для ўсёй эканомікай краіны стаў рост даходаў насельніцтва. Паводле статыстыкі, яны выраслі на 6% за 2019 год. Галоўны фактар падвышэння даходаў - палітычны, а зусім не эканамічны, адзначаюць экспэрты. Гаворка ідзе пра падрыхтоўку ўладаў да прэзідэнцкіх выбараў. У той жа час гэта негатыўны ўплывае на эканоміку. «Апераджальны рост рэальнага заробку прывёў да росту рэальных удзельных выдаткаў на працу, што негатыўна ўплывае на цэнавую канкурэнтаздольнасць і або фінансавую ўстойлівасць фірмаў», - гаворыцца ў дакладзе BEROC. Вынікам гэтага з'яўляецца зніжэнне актыўнасці кампаній на рынку працы - яны не ствараюць новыя працоўныя месцы. Яшчэ ў чацвёртым квартале мінулага года іх колькасць імкліва знізілася, дасягнуўшы ўзроўню, супастаўнага з рэцэсіяй 2015-2016 гадоў, канстатуюць экспэрты. На гэтым фоне да пачатку новага года паказчык беспрацоўя ўпершыню за доўгі перыяд узрос з 3,9% у трэцім квартале да 4% у чацвёртым.