Як будуць атрымліваць адтэрміноўкі ад набору беларусы, якія вучацца за мяжой
- 14.08.2019, 19:42
Тлумачыць Міністэрства абароны.
10 жніўня ўвайшоў у дзеянне «закон аб адтэрміноўцы». Што будзе з хлопцамі, якія сёлета паступілі пасля каледжа ў ВНУ, магістрантамі і аспірантамі, у Міністэрстве абароны патлумачылі. Пытанні што да беларусаў, якія плануюць вучыцца за мяжой, засталіся. Андрэй Мурашоў, кансультант 1-га ўпраўлення галоўнага арганізацыйна-мабілізацыйнага ўпраўлення Генштаба УС Беларусі, растлумачыў tut.by асноўныя спрэчныя моманты, якія ўзнікаюць у абітурыентаў, якія сабраліся вучыцца за мяжой.
1. Як трэба апавяшчаць ваенкамат, калі паступіў у ВНУ за мяжой?
Перад тым як ехаць вучыцца за мяжу, хлопцы ад 16 гадоў і старэйшыя павінны прыйсці ў ваенкамат і паведаміць пра ад'езд. Пазней ва ўніверсітэце, куды яны паступілі, ім неабходна атрымаць дакумент, дзе гаворыцца, што яны «навучаюцца ў гэтай ВНУ на дзённай форме». Затым трэба даць гэты дакумент у ваенкамат. Прынесці яго можна самому або перадаць праз сваякоў.
- Ёсць важны момант. Згодна з нашым заканадаўствам, калі хлопца адлічваюць, установа адукацыі павінна паведаміць пра гэта ў ваенкамат. У выніку студэнтам беларускіх ВНУ дастаткова толькі раз падаць у камісарыят даведку пра адукацыю, - тлумачыць Андрэй Мурашоў. - Замежныя ВНУ не абавязаныя апавяшчаць ваенкаматы пра адлічэнні. Таму нашым маладым людзям, якія вучацца за мяжой, трэба кожны год пацвярджаць сваё навучанне.
2. Кожны год гэты дакумент трэба прыносіць у ваенкамат самому?
Не абавязкова. Чалавек можа прынесці дакумент сам ці ж перадаць яго праз родных. Галоўнае - укласціся ў тэрміны восеньскай кампаніі набору, якая праходзіць з жніўня да лістапада. Лепш за ўсё з гэтым разабрацца да 1 лістапада.
- Родныя, якія прынеслі дакумент, могуць падысці да дзяжурнага вайсковага камісарыяту, ён скажа, да каго звярнуцца, - раіць Андрэй Мурашоў. - Вельмі важна, каб даведка, якая пацвярджае адукацыйныя адносіны за мяжой, была ва ўстаноўленым парадку легалізаваная на тэрыторыі Беларусі. Гэта значыць, яе трэба заверыць у натарыуса ў Беларусі ці ў нашым консульстве ў той краіне, дзе вучыцца чалавек.
3. А калі ў ваенкамаце скажуць: адна даведка - адна адтэрміноўка?
Значыць, не будуць мець рацыі.
- Прынцып аднаразовасці адтэрміноўкі ў тым, каб чалавек атрымаў пэўны ўзровень адукацыі. Незалежна ад колькасці пададзеных за гэты час даведак, - удакладняе суразмоўца. - Пакуль ён не давучыцца ці яго не адлічаць, мерапрыемствы набору яму праходзіць не трэба.
4. Ці ёсць нейкая база, дзе хлопец можа праверыць, што родныя даведку данеслі і ў ваенкамата да яго пытанняў няма?
Няма.
- Ваенны камісарыят - аб'ект абароненай інфарматызацыі. Адтуль няма выхаду на знешнія крыніцы, у тым ліку і ў інтэрнэт. Таму такой базы няма, - тлумачыць Андрэй Мурашоў. - Дарэчы, маладым людзям, якія плануюць вучыцца за мяжой, позву могуць уручыць да ад'езду. У ёй указаны нумар тэлефона падраздзялення прызыву на вайсковую службу. Па ім можна ўдакладняць усю інфармацыю.
Прычым тэлефанаваць можа як сам малады чалавек, так і яго родныя.
5. А як быць з магістратурай?
У Беларусі і ў Еўропе рознае разуменне магістратуры. У нас яна ўспрымаецца як прыступку для тых, хто хоча далей займацца навукай. У Еўропе часта - як абавязковая ступень вышэйшай адукацыі. Гэта значыць бакалаўрыят - гэта агульная падрыхтоўка, а ўжо ў магістратуры ідзе спецыялізацыя. Ці значыць гэта, што маладым людзям, якія вучацца за мяжой, дадуць магчымасць скончыць яшчэ і магістратуру?
- Усё залежыць ад таго, ці ёсць канечная адукацыя, - тлумачыць Андрэй Мурашоў. - Як толькі чалавек атрымлівае дыплом ВНУ, аднаразовая адтэрміноўка заканчваецца і ён павінен прыбыць на мерапрыемства набору. Дарэчы, з'явіцца ў ваенкамат на мерапрыемства набору - гэта не значыць адразу ісці служыць.
Напрыклад, калі медкамісія прызнае, што па здароўі малады чалавек нягодны або, дапусцім, у яго ёсць адтэрміноўка паводле сямейных абставін, у войска яго не набяруць. І ён зможа працягнуць вучыцца за мяжой.
6. Што будзе, калі чалавек узяў «акадэмічны адпачынак»?
Тое ж, што і са студэнтам беларускай ВНУ.
- Маладзён, які знаходзіцца ў акадэмічным адпачынку дэ-юрэ, уважаецца студэнтам або навучэнцам, - распавядае Андрэй Мурашоў. - Ён можа спакойна вучыцца, пакуль не закончыць установу адукацыі. Але калі так здарыцца, што падчас акадэмічнага адпачынку яго адлічаць, ён страчвае падставы для адтэрміноўкі і падлягае набору.
7. Некаторыя заходнія студэнты вучацца ўсё жыццё. Што будзе з беларусамі, якія таксама вырашаць пайсці па такім шляху?
- У такой сітуацыі чалавеку лепш самому з'явіцца ў ваенкамат, - тлумачыць спецыяліст. - Каб атрымаць адтэрміноўку, яму трэба падаць даведку пра бесперапыннасць яго адукацыі.
Дакумент ён падае камісіі набору, і яна глядзіць: пацвярджае даведка бесперапыннасць адукацыі ці не. Пры гэтым калі хлопец не згодны з пастановай ваенкамата па месцу жыхарства, ён можа звярнуцца ў камісарыят вобласці, а далей ў Міністэрства абароны.
- Адзначу, што ў розных краінах розная філалогія выкладу дакументаў, таму ў агульным парадку апісаць такія сітуацыі складана, - удакладняе суразмоўца. - Трэба разбірацца і індывідуальна падыходзіць да кожнага прызыўніку.
8. Што будзе з тымі, хто адвучыўся за мяжой і не вярнуўся?
- Будзе лічыцца, што маладзён, які не з'явіўся ў ваенкамат, ухіляецца ад набору, - працягвае Андрэй Мурашоў. - На яго накладуць абмежаванні на выезд. У залежнасці ад абставін будзе вырашацца пытанне аб прыцягненні яго да адміністрацыйнай або крымінальнай адказнасці. Напрыклад, калі позву яму ўручылі, пагражае крымінальная адказнасць.
У міністэрстве папярэджваюць: абмежаванняў, за які тэрмін павінна ўручацца позва, няма. Галоўнае - не пазней чым за два дні да яўкі на мерапрыемства набору. Выкажам здагадку, чалавеку перадалі позву ў 18 гадоў, а з'явіцца па ёй ён павінен у 22 гады, калі скончыць вучобу.
- У нас, дарэчы, многія так прыбываюць, і праблем тут няма, - кажа спецыяліст.
9. Што значыць абмежаванне на выезд?
- Калі чалавек не з'явіўся на мерапрыемствы прызыву або не падаў дакументы, якія пацвярджаюць права на адтэрміноўку, на яго накладуць часовае абмежаванне на выезд, - тлумачыць Андрэй Мурашоў. - У выніку, калі ён прыедзе ў Беларусь, напрыклад, на вакацыі, з краіны ён ужо не выедзе.
Абмежаванне накладвае і здымае ваенкамат. Удакладніць, ці знаходзіцеся ў базе, можна, напрыклад, у міліцыі. Каб зняць забарону, чалавеку неабходна падысці ў ваенкамат, прайсці мерапрыемствы набору або падаць даведку на адтэрміноўку.
- Мерапрыемствы набору праходзяць з жніўня да лістапада і з лютага да траўня, - тлумачыць Андрэй Мурашоў. - Калі чалавек, напрыклад, прыйдзе ў снежні, яму ўручаць позву на люты. У лютым ён з'явіцца ў ваенны камісарыят, пройдзе мерапрыемствы прызыву і зноў стане выязным. З даведкамі - той жа механізм.
10. Калі маладзёну, які наважыў адседзецца за мяжой, споўніцца 27 гадоў, яго вызваляць ад крымінальнай адказнасці?
- Калі крымінальная справа распачатая, калі б чалавек ні прыбыў у Беларусь, яе разгледзяць. За выключэннем вызначаных тэрмінаў даўнасці, - распавядае Андрэй Мурашоў і адзначае: - Вядома, дзе вучыцца, чалавек выбірае сам. Але варта разумець, што маладыя людзі, якія наважылі атрымліваць адукацыю за мяжой, павінны выконваць тыя патрабаванні, якія да іх выстаўляе наша заканадаўства. Да таго ж у іх не будзе тых сацыяльных гарантый, што атрымліваюць хлопцы, якія навучаюцца ў Беларусі.
Паводле ч.1 арт. 435 (Ухіленне ад мерапрыемстваў прызыву на вайсковую службу) тэрмін даўнасці - два гады. То бок, тэарэтычна вярнуцца ў Беларусь без рызыкі патрапіць пад суд малады чалавек зможа ў 29 гадоў.