Беларускія дзяржбанкі імкліва нарошчваюць «смеццевыя» актывы
- 22.02.2019, 8:52
Галоўная пагроза зыходзіць ад неабслугоўваных актываў у замежнай валюце, якія выдадзеныя прадпрыемствам.
Вясной 2018 года Нацбанк змяніў методыку разліку актываў нізкай якасці. Аднак падобна да таго, што гэты крок не дазволіў дамагчыся рэальных змен, пішуць banki24.by.
Да красавіка мінулага года банкі Беларусі шмат гадоў запар разлічвалі паказчык праблемных актываў. Тады для камерцыйных банкаў існавала 5 груп крэдытнай рызыкі. У праблемныя залічваліся тыя актывы, якія былі класіфікаваны ў III, IV і V групы крэдытнага рызыкі.
Аднак, нягледзячы на перыядычныя чысткі балансаў, на 1 красавіка 2018 года ў сістэме ўсё яшчэ было 5,7 млрд BYN праблемных актываў. Пераход да разліку неабслугоўваных актываў наўзамен праблемных прывёў да фармальнага зніжэння сумы таксічных актываў на 4 млрд BYN.
Зрэшты, велічыня неабслугоўваных актываў у 2018 годзе стала расці, як раней раслі праблемныя актывы. За 3 кварталы ўдзельная вага неабслугоўваных актываў павялічылася з 3,5% да 5%.
У грашовым вылічэнні сума неабслугоўваных актываў вырасла больш чым на 1 млрд BYN. Да 1 студзеня 2019 года паводле разлікаў НБРБ неабслугоўваныя актывы банкаўскай сістэмы склалі 2 789 млн BYN.
Як паказваюць звесткі, сабраныя Нацбанкам, асноўную масу "смеццевых" актываў назапасілі дзяржбанкі. Да пачатку 2019 года на 5 дзяржбанкаў прыпадала 2 262 млн BYN неабслугоўваных актываў. Сума "смецця" ў банкаў з замежным капіталам і прыватных банкаў была ў некалькі разоў меншая — 477,3 і 50 млн BYN адпаведна.
3 з 5 дзяржбанкаў належаць да катэгорыі буйных банкаў. Гэта Беларусбанк, Белаграпрамбанк і Белінвестбанк. Асабліва вялікімі з'яўляюцца Беларусбанк і Белаграпрамбанк, якія кантралююць больш за палову актываў сістэмы.
Да 1 студзеня сума неабслугоўваных актываў у буйных банках склала 2 667 млн BYN, у сярэдніх-112 млн BYN, у малых-10,7 млн BYN. Супастаўны гэтыя звесткі са статыстыкай ў разрэзе формаў уласнасці банкаў. Атрымліваем, што асноўны груз неабслугоўваных актываў трымаюць на сабе буйныя дзяржбанкі.
Якасць актываў была самай дрэннай у дзяржбанкаў і буйных банкаў. На 1 студзеня дзель неабслугоўваных актываў у дзяржбанкаў склала 6,05%, у буйных-5,43%. У астатніх катэгорый банкаў удзельная вага "смецця" была значна менш. Дзель неабслугоўваных актываў у банкаў з замежным капіталам была роўная 2,87%, у прыватных-3,04%, у сярэдніх банкаў-2,19%, у малых-0,72%.
Калі верыць разлікам рэгулятара, то галоўная пагроза зыходзіць ад неабслугоўваных актываў у замежнай валюце, якія выдадзеныя прадпрыемствам. Дзель гэтых актываў на 1 студзеня перасягала 75% ад агульнай масы, а ўдзельная вага была роўная 8,71%.
Кропкі канцэнтрацыі валютных неабслугоўваных актываў прадпрыемстваў знаходзіліся ў дзяржбанкаў і буйных банкаў-1727 і 2 044 млн BYN адпаведна. Гэтыя ж актывы мелі на 1 студзеня самую нізкую якасць: 11,33% і 9,48% былі неабслугоўваныя.
Згодна з асноўнымі кірункамі грашова-крэдытнай палітыкі на 2019 год банкі павінны падтрымліваць дзель неабслугоўваных актываў не вышэй за 10%. Як бачым, у асобных катэгорыях актываў гэты рубеж ужо пераадолены.
Больш за тое, калі ў прыватных банкаў і банкаў з замежным капіталам пагаршэнне якасці актываў затармазілася, то ў буйных дзяржбанкаў адзначаецца бурны рост сумы і ўдзельнай вагі “смеццевых” актываў. Змяніць гэтую сумную сітуацыю можа толькі глыбокая рэформа ў сектары дзяржпрадпрыемстваў.