Тры прычыны, чаму не варта верыць словам Лукашэнкі пра прыватызацыю
- 23.06.2018, 16:45
Абяцанням дыктатара споўнілася 15 гадоў, але нічога не мяняецца.
Наведваючы Шклоўскі раён, Лукашэнка заявіў, што не выключае продажу сельгаспрадпрыемстваў прыватнікам «на жалезных умовах»:
«Я не прыхільнік, каб прыватызаваць калгасы і саўгасы. Але, думаю, на мяне сяляне не пакрыўдзяцца, калі я буду часам прымаць пастановы аб прыватызацыі».
Як рэакцыя на гэтую заяву на форумах і нават у СМІ прагучалі меркаванні пра «падзенне апошняй апоры». Аднак udf.by называе прычыны, згодна з якімі словам Лукашэнкі верыць не варта.
Аб прыватызацыі калгасаў Лукашэнка кажа ўжо 15 гадоў, але нічога не мяняецца
Лукашэнка на словах даўно даў зразумець, што ў прыватных руках сельская гаспадарка здольная развівацца больш эфектыўна, чым у дзяржаўных. Яшчэ ў 2004 годзе ён называў лічбу 150 калгасаў, якія перадалі ў прыватныя рукі, і дзе атрымалі добрую аддачу.
У 2010 годзе Аляксандр Лукашэнка прыстрашыў стратныя калгасы: «Яшчэ два гады пабоўтайцеся, а потым, хто не выйдзе на рэнтабельную працу, будзеце прыватызаваныя». Са слоў правадыра Беларусі, было пастаўленае пытанне аб шырокай прыватызацыі. Але праз два гады нічога не адбылося.
У 2014 годзе Лукашэнка агучыў новую пагрозу і новы тэрмін:
«Мы дамовіліся, што мы павінны падтрымаць тых, хто сёння можа выйсці на бясстратную працу і працаваць самастойна, а тым, хто не хоча і не можа, мы павінны даць тэрмін як мінімум да канца года і прыватызаваць, прадаць тым, хто хоча працаваць. Таму хай думаюць і вызначаюцца».
І, вядома, праз паўгода пастаноў аб продажы стратных калгасаў зноў прынята не было. Таму цяжка ўявіць, што пасля столькіх гадоў гутарак Лукашэнка сапраўды прыме радыкальную пастанову.
Тым больш, што захаванне калгасаў пасля раскідання Савецкага Саюза, няхай і пад новай назвай, з'яўляецца фактам, якім правадыр Беларусі рэгулярна хваліцца перад журналістамі з суседніх краін.
Не разумеючы, якія велізарныя датацыі накіроўваюцца ў СВК, многія дагэтуль уражаныя гэтай сітуацыяй. Сярод іх нават прэзідэнт Малдовы Ігар Дадон, які адзначае, што Лукашэнка захаваў усё лепшае з СССР і Беларусь павінна стаць прыкладам для яго краіны - у тым ліку ў пытанні сельскай гаспадаркі.
Практычна няма ахвотных купіць калгасы
Але якім бы не было жаданне і пастанова Лукашэнкі, не гэта, перш за ўсё, стрымлівае прыватызацыю калгасаў.
У 2012 годзе кіраўнік Беларусі здзівіў усіх заявай аб велізарнай колькасці прыватнікаў, якія мараць купіць сельскагаспадарчыя прадпрыемствы:
«Цяпер ідзе процьма ахвотных атрымаць гаспадарку, вырабіць мяса-малако і прадаць. Таму што сёння рынкі Казахстана, Расеі, ды і іншыя - адкрыліся. Прадавай куды хочаш».
Аднак напраўду сітуацыя ідзе цалкам па-іншаму. Сведчанне гэтаму - навязванне калгасаў паспяховым прадпрыемствам. Сёння практычна ў кожнай буйной айчыннай кампаніі ёсць падшэфная сельскагаспадарчая арганізацыя. Толькі Нацбанк адзін час спансаваў адразу блізу 10 калгасаў, у тым ліку ААТ «Александрыйскае» на малой радзіме Лукашэнкі.
Стае і свежых прыкладаў. Фермер Уладзімір Навіцкі распавёў «Медыя-Палессю», як напісаў заяву ў райвыканкам, каб яму выдалі дадатковую зямлю. Яму адказалі: можаце забраць калгас «Мяжлескі» з абавязкамі на 5 мільёнаў еўраў. «Што я зрабіў такога дрэннага, каб мяне пакараць калгасам?!» - абурыўся фермер.
Іншымі словамі, пакуль калгасы купляюць у асноўным пасля навязвання з боку ўладаў, пра добраахвотнікаў нешта не чуваць.
Няма варункаў для прыбытковасці калгасаў
Чаму прыватныя кампаніі не імкнуцца рабіць бізнэс у беларускай сельскай гаспадарцы? Адказ хаваецца ў адсутнасці належных варункаў і рэальнага рынку. Напрыклад, дзяржава ўсталёўвае нізкія кошты на закупку прадукцыі, праз гэта на рэнтабельнасць выйсці вельмі цяжка.
Беларусь вядомая сваімі перапрацоўчымі прадпрыемствамі, але яны з'яўляюцца толькі вяршыняй айсберга, які закупляе малако і мяса ў тых жа стратных калгасаў за бесцань.
Дзель фермерскай прадукцыі ў агульнай суме сельгасвытворчасці ў Беларусі складае ўсяго блізу 2%...