Чорная пятніца ўлады

• Уладзімір Халіп
• 28.11.2018, 16:14

Лузеры старанна рыхтуюць новы камплект шпаргалак.

Жыць трэба манументальна. Каб магутная хада ўзнятых наверх гулкім рэхам адклікалася ў стагоддзях. Інакш затрат, заштурхаюць, адціснуць на задворкі. Гэтую простую ісціну кіраўнік усвядоміў цалкам. А таму, ледзь адчуўшы ў восеньскім паветры злавесны пах газы, у тэрміновым парадку склікаў вертыкальшчыкаў з усіх рэгіёнаў краіны.

Падстава для такога раптоўнага злёту знайшлася быццам бы пасрэдная - рэспубліканскі семінар-нарада для павышэння эфектыўнасці будаўнічага комплексу Беларусі. Яшчэ ва ўступным слове кіраўнік падкрэсліў, што гэтая нарада праводзіцца не для гачка, а для канкрэтнага выніку. А таму неабходна адказаць на шэраг хвалюючых пытанняў. І ў ліку самых важных назваў кошт, якасць і тэрміны будаўнічых работ. Вядома, бачыліся яму і іншыя грандыёзныя праблемы. У тым ліку і тыя, аб якіх выказвацца ён пакуль яшчэ не спяшаўся. Аднак варта было яму беглым поглядам акінуць пярэсты сход паплечнікаў, як ужо стала зразумела, што да новых дасягненняў кантынгент гатовы вельмі ўмоўна.

А таму ў інертную залу адразу была кінутая ашаламляльная думка: «Гэта своеасаблівы пленум ЦК. Ад гэтай формы масавага і калектыўнага мазгавога штурму тых ці іншых пытанняў органам улады сыходзіць не трэба». Зрэшты, нікуды вертыкаль сыходзіць і не збіралася. Хіба толькі некаторыя кіроўныя дамы ўпотай пазіралі на гадзіннік і млява ўздыхалі. Таму што прыроду не падманеш, а ў гандлёвых цэнтрах і іншых установах такога кшталту ўжо набірала моц і размах ўсім вядомая чорная пятніца. Крыўдна ўсё ж, выбраўшыся ў сталіцу, марнаваць каштоўны час на нейкія «пасядушкі», калі там, дзе чыста і светла, дзеецца такое!..

А там сапраўды ладзілася нешта масавае і вельмі смяхотнае. Грукатала музыка. Ішоў хвацкі распродаж усякай непатрэбшчыны. Неаднаразова ў інтарэсах пакупнікоў выпраўленыя цэннікі ашаламлялі. У касы і на прымерку стаялі ўсхваляваныя чэргі. А ў зале будаўнічага пленума таксама марна час ніхто не губляў. Народ трэба было ўсхваляваць чымсьці зразумелым кожнаму і цалкам канкрэтным. Нядрэнна б закінуць у масы нешта аб карупцыі. Барацьба з гэтым застарэлым злом узбуджае звычайных грамадзян і падымае прэстыж нястомнай улады.

І вось тады ўсплыла гэтая гісторыя з будаўніцтвам жылля для маламаёмных і шматдзетных. Нават былі выдадзеныя зямельныя пляцоўкі. Жыллё пабудавалі коштам 650 даляраў за квадратны метр. Гарвыканкаму заставалася толькі ўсё гэта ўмела размеркаваць. Размеркаваць, як і было намечана, маламаёмасным і шматдзетным або прадаць у іх жа інтарэсах, але рынкавым коштам. А потым кіраўніку стала вядома, што некалькі дзясяткаў такіх вось кватэр паспелі выкупіць нейкія дзялкі для наступнага продажу рынкавым коштам. Факт быў красамоўны. І над прыціхлай залай палыхнула маланка найвышэйшага гневу. «Пяцьдзесят чатыры ці пяцьдзесят шэсць паспелі прадаць кватэр. А дзе старшыня гарвыканкама?..»

Аднак сенсацыя вымалёўвалася ўсё ж слабавата. Вядома, продаж рынкавым коштам некалькіх дзясяткаў кватэр нейкімі дзялкамі, а не родным гарвыканкамам, факт абуральны. Але калі гэтым займаюцца не незлічоныя і разнастайныя праваахоўныя органы, а кіраўнік дзяржавы персанальна, то ці азначае гэта, што ўсе іншыя факты карупцыі ўжо даўно выкараненыя, і застаўся толькі самы апошні, згублены дзесьці ў цені? Кіраўнік з гэтай нагоды выказаў цалкам арыгінальную думка: «Парадак трэба навесці ўсюды». На дваццаць пятым годзе аднаасобнага праўлення гэта гучыць асабліва пераканаўча.

Так у чым жа ўсё ж інтрыга гэтага пленума або, як там яе, нарады? Навошта яна раптам спатрэбілася, ды яшчэ ў такі неардынарны дзень? У працэсе ўсеагульнага мазгавога штурму быццам бы нешта пачало паступова праясняцца. Але потым канчаткова сышло ў пясок.

А чорная пятніца прайшла і неўзабаве амаль забылася. Спевакі-зазывалы змоўклі. Святло згасла. Наступіла субота. І сацыяльныя сеткі напоўнілі галасы незадаволеных і расчараваных. Гэта што яшчэ за пятніца? Хіба так можна абыходзіцца з даверлівымі пакупнікамі? Загадзя завышаныя, а потым быццам бы з прыкметнай зніжкай кошты. Тавар усё часцей нікуды не варты, заляжалы. А вось у Польшчы…

Але прычым тут Польшча? Гэта РБ з ужо відавочным паваротам у бок напаўзабытага саўка. Кожны тут гандлюе, як яму загадае ўсёмагутнае і незлічонае начальства. А маленькія хітрасці на распродажы чорнай пятніцы, у параўнанні з тым, што адбываецца ў кабінетах маналітнай улады, проста нявіннае свавольства немаўлятаў.

Так ці інакш, але гандлёвыя цэнтры і іх пакупнікі ўжо вярталіся да паўсядзённага жыцця. А вось ўлада прадаўжала жыць у сумятлівым рытме гэтай пятніцы. «Трэба разгледзець зямныя пытанні, якія хвалююць людзей», - у суботу зранку гэта мудрае выслоўе ўжо абмяркоўвалі на ўсе лады афіцыйныя сродкі масавай інфармацыі.

Праяснілася імгненна і няхітрая інтрыга «будаўнічага пленума ЦК». Сталічнага кіраўніка горада там узгадвалі нездарма. Выявілася, што яго ў спешным парадку ад займаемай пасады «вызвалілі». Са звычайным у такіх выпадках крыўляннем - у сувязі з пераходам на іншую працу. Такімі каштоўнымі кадрамі яны не раскідваюцца: у гаспадарцы яшчэ спатрэбіцца.

А кіраўнік, у пажаданні новаму прызначэнцу, сваёй стратэгічнай задумы ўжо не ўтойваў. Вядома ж, гарадскія праблемы важныя. «Але самае галоўнае - ва ўсёй вертыкалі ўлады іспыты: парламенцкія і прэзідэнцкія выбары. Я гэтага ніколі не ўтойваў і не ўтойваю. Гэта іспыт, які мы ўсе будзем здаваць. Мы не будзем пераважаць над народам і прасоўваць нейкую адну кандыдатуру. Мы павінны падысці да выбараў так, каб у розумах людзей нават не было альтэрнатывы».

Дык вось у чым справа: выбары ўжо трывожаць стабільную цішыню. І ў словах аб будучым іспыце - якое адкрыццё! Быццам ніхто ніколі і не бачыў, як яны ўсе мітусяцца вакол «адной кандыдатуры». А зрэшты, нічога новага. Гэта ўсяго толькі драздоўскі варыянт усё той жа чорнай пятніцы: упіхнуць выбаршчыку заляжалы тавар.

І ўсё ж яны не настолькі наіўныя, каб зноў і зноў паўтараць свае даўно адыграныя трукі. А таму прыступ першабытнага страху нагнаў гэтую кампанію задоўга да «іспыту», якім яны ўжо сёння палохаюць адзін аднаго. Лузеры старанна рыхтуюць новы камплект шпаргалак. І спрытна мяняюць цэннікі. Тое, што яны і на гэты раз паспрабуюць праціснуць на будучых выбарах, даўно выйшла ў тыраж і попытам не карыстаецца. І не толькі мітуслівая змена адыёзных чыноўнікаў, але нават усеагульная чорная пятніца з усімі іх пленумамі ЦК, змовамі і абяцаннямі ім наўрад ці дапаможа.

Дасталі!

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org