Ці выгадна захоўваць валюту ў беларускіх банках?

• 16.06.2017, 21:07

Пры існым нізкім узроўні ставак захоўванне ашчадку на валютных дэпазітах дастаткова бессэнсоўны занятак.

Нацыянальны банк Беларусі даў справаздачу аб поспехах на ніве дэдалярызацыі эканомікі (за год дзель валютных укладаў у агульнай структуры дэпазітаў зменшылася з 75 да 69,3%) і праанансаваў новыя крокі ў гэтым кірунку. Напрыклад, з 1 ліпеня 2017 года нарматывы адлічэнняў банкаў і нябанкаўскіх крэдытна-фінансавых арганізацый у фонд абавязковых рэзерваў ад прыцягнутых сродкаў у замежнай валюце з 11 да 15%.

Што азначае прынятае пастанова на практыцы? У якой валюце выгадней захоўваць ашчадак?

На пытанні «Беларускай праўды» адказаў старэйшы аналітык «Альпары» Вадзім Ёсуб.

- Банкам становіцца менш выгадна прыцягваць валютныя дэпазіты, яны будуць менш зацікаўленыя ў прыцягненні валютных укладаў, і ў выніку – будуць дэстымуляваць насельніцтва захоўваць грошы ў валюце. Можна чакаць, што і без таго нізкія стаўкі валютных дэпазітаў знізяцца яшчэ мацней.

- А грамадзянам, такім чынам, стане менш выгадна захоўваць у банках валютныя ўклады.

- Натуральна. Валютныя ўклады ў банках устойліва зніжаюцца з восені 2015 года (ужо больш за паўтары гадоў), і гэтая тэндэнцыя задавальняе самі банкі, задавальняе і рэгулятара. Банкі задавальняе таму, што не так шмат цікавых праектаў, якія можна пракрэдытаваць за валюту (банкам не вельмі зразумела, што рабіць з сабранай валютай), а Нацбанк дамагаецца паляпшэння структуры ўкладаў – памяншэння дзелі валютных і павелічэння дзелі рублёвых. Некалькі гадоў таму банкаўская сістэма наадварот змагалася за прыцягненне валютных рэсурсаў, у тым ліку сродкаў насельніцтва, цяпер пайшоў зваротны працэс.

- Дэдалярызацыя – добрая справа для эканомікі, для рубля. Але ці вырасце аўтаматычна давер да беларускага рубля, ці прывядзе да росту рублёвых укладаў?

- Менавіта падвышэнне нарматыву адлічэнняў банкаў і нябанкаўскіх крэдытна-фінансавых арганізацый у фонд абавязковых рэзерваў ад прыцягнутых сродкаў у замежнай валюце з 11 да 15% ніяк не звязана з даверам да рубля. А падтрымлівае розніцу паміж дэпазітнымі стаўкамі ў валюце і ў рублях. Мы ведаем, што следам за зніжэннем стаўкі рэфінансавання зніжаюцца стаўкі рублёвых дэпазітаў, але пры гэтым зніжаюцца стаўкі і валютных дэпазітаў. Мэта Нацбанка – зрабіць цікавейшымі, больш выгаднымі дэпазіты ў беларускіх рублях у параўнанні з валютнымі дэпазітамі. І ў гэтым выпадку праблема развязваецца не шляхам абстрактнага даверу-недаверу, а цалкам шкурным, адчувальным метадам – адсоткавая стаўка рублёвых дэпазітаў, нават з улікам магчымай дэвальвацыі (а паводле факту ў краіне адбываецца рэвальвацыя: рубель умацоўваецца ў дачыненні да даляра), павінна быць выгаднай. Праблема развязваецца не праз давер, а шляхам выгады.

- Але ўсё ж давер насельніцтва да рубля невысокі. Ці не атрымаецца так, што дзель валютных укладаў зменшыцца, а дзель рублёвых – не вырасце? Насельніцтва проста аддасць перавагу захоўваць ашчадак пад падушкай.

- Зразумела, што давер да рубля невысокі. Але мала канстатаваць факт – трэба разглядаць дынаміку працэсу. А паводле дынамікі Нацбанк даў справаздачу: у тэрміновых дэпазітах рубель яшчэ саступае валюце, але паступова адваёўвае дзель. А гэта кажа пра тое, што давер да беларускага рубля паступова расце. Давер не можа вярнуцца ні за дзень, ні за месяц, ні нават за год; усе мы апякліся на маштабных дэвальвацыях, але вяртанне даверу ўсё ж паступова адбываецца.

Але ёсць адзін нюанс. Статыстыка дэпазітаў – нейкія сярэднія лічбы. Няма такога паняцця, як давер да рубля сярэдняга беларуса: гэта пытанне вельмі індывідуальнае. Хтось не давяраў, не давярае і не збіраецца давяраць рублю і традыцыйна захоўваў грошы ў валюце (калі дэпазіт стане прыносіць 1% даходу, то валюту стануць захоўваць дома), ёсць катэгорыя грамадзян, якая заўсёды давярала рублю, нават калі і не варта было, ёсць людзі, у якіх працэс працякае ў дынаміцы. Апошнія два гады рубель дэманструе стабільнасць, апошнія некалькі гадоў рублёвы дэпазіт як інструмент ашчадку значна цікавейшы за валютны. У людзей, якія ўмеюць лічыць, давер да беларускага рубля павялічваецца.

- Крыху асабістае пытанне: у вас ёсць свабодныя дзве-тры тысячы даляраў. У якім банку вы аддасце перавагу захоўваць ашчадак?

- Відавочна, што я б выбраў рублёвы дэпазіт, а выбар банка рабіў выключна з велічыні адсоткавай стаўкі. З пункту гледжання надзейнасці, усе банкі знаходзяцца прыкладна на адным узроўні. Груба кажучы, надзейнасць банкаў роўная надзейнасці ўрада: не давяраеш ураду – не варта давяраць беларускім банкам, давяраеш ураду – мае сэнс выбіраць дэпазіт з максімальнай прыбытковасцю.

- А валютны ашчадак ёсць сэнс несці ў банкі?

- Я не здзіўлюся, калі стаўкі на валютных дэпазітах складаюць ужо пару адсоткаў, то несці тысячу даляраў у банк, каб за год зарабіць 20 даляраў, – не факт, што акупіцца сам паход у банк. Пры такім узроўні ставак захоўванне ашчадку на валютных дэпазітах дастаткова бессэнсоўны занятак.