Баязлівасць беларускіх чыноўнікаў
- 18.01.2017, 11:01
Сённяшні дзяржапарат вельмі неэфектыўны.
Сёння чыноўнікі пазбягаюць прымаць пастановы праз боязь адказнасці. Не матывуе ініцыятыву і не заахвочвае адказнасць сёння ў першую чаргу сама сістэма, мяркуюць апытаныя «Заўтра тваёй краіны» экспэрты.
Экспэрты прызнаюць, што сённяшні дзяржапарат неэфектыўны. Беларускія чыноўнікі пасіўныя, баяцца браць на сябе адказнасць у прыняцці пастаноў.
На погляд кіраўніка спецыяльнага праекта «Кошт урада» Уладзіміра Кавалкіна, развязваць праблему эфектыўнасці дзяржапарату трэба пачынаць з таго ўзроўню, дзе прымаюцца пастановы, а значыць, з вышэйшага кіраўніцкага звяна.
— Сёння чамусьці, калі ўсё ідзе паспяхова, адбываецца прыватызацыя гэтага поспеху вышэйшым дзяржапаратам. Пры гэтым, калі прыходзіць праблема, ва ўсім вінаватымі становяцца сярэднія і ніжэйшыя кіраўніцкія звёны, – растлумачыў экспэрт.
Уладзімір Кавалкін мяркуе, што менавіта тут і палягае корань праблемы, звязаны з дэматывацыяй і нежаданнем чыноўнікаў браць на сябе адказнасць: «За бяздзейнасць іх можа і паўшчуваюць, але моцна не пакараюць, і ўжо дакладна не пасадзяць, а вось за прынятую пастанову могуць прыйсці кантрольныя органы, знайсці яшчэ парушэнні, накласці штрафы і пагражаць турмой».
—На мой погляд, сённяшняя сістэма ніяк не матывуе ініцыятыву і не заахвочвае адказнасць, – адзначыла і акадэмічны дырэктар BEROC Кацярына Барнукова. – У жыцці чыноўніка шмат негатыўнай матывацыі і страху, што, вядома, не спрыяе ініцыятыўнасці. Акрамя таго, невысокія заробкі прыводзяць да адмоўнага адбору – у чыноўнікі ўсё часцей ідуць не самыя здольныя.
Хутчэй за ўсё, агулам, праблема неэфектыўнасці дзяржапарату ляжыць знутры, у той жорсткай сістэме вертыкалі ўлады, калі ўсе рэсурсы, і ўсе паўнамоцтвы прымаць пастановы сканцэнтраваныя наверсе. Так, нармальнай практыкай мэнэджмэнту не толькі ў сістэме дзяржкіравання, але і бізнэсу з'яўляецца перадача прыняцця пастаноў на самы нізкі ўзровень, які толькі здольны прыняць гэтую пастанову.
Відавочна, што самы просты спосаб разняволіць сёння чыноўнікаў – перадаць ім паўнамоцтвы на самы нізкі ўзровень.
Ці дапаможа скарачэнне чыноўнікаў?
Як лічаць эксперты, скарачэння чыноўнікаў таксама не змогуць вырашыць праблему эфектыўнасці дзяржапарату. Ды і колькасць персаналу павінна адпавядаць той нагрузцы, якую яна нясе.
Як мяркуе Кацярына Барнукова, скарачэнне чыноўнікаў без адпаведнага скарачэння іх функцый наўрад ці могуць прывесці да павышэння эфектыўнасці. Хутчэй за ўсё той жа самы аб'ём працы прыйдзецца выконваць меншага колькасці людзей, а значыць, якасць працы чыноўнікаў знізіцца, а на ініцыятыўнасць проста не застанецца часу.
— Ці змогуць павысіць эфектыўнасць скарачэння толькі там, дзе цяпер залішняе колькасць чыноўнікаў, але, наколькі мне вядома, скарачаюць без аглядкі на аптымальнае колькасць, – адзначыла эксперт.
Тое, што скарачэння ў Беларусі праводзяцца чыста механічна і на ідэалагічнай аснове, і ёсць галоўная праблема аптымізацыі сістэмы дзяржорганаў, лічыць Уладзімір Кавалкін. Па яго словах, усе папярэднія хвалі скарачэнняў праводзіліся традыцыйна па галовах, пад іх не клалася ніякая навуковая база, не праводзіліся даследаванні функцый дзяржапарату.
На погляд Уладзіміра Ковалкина, аб якім-то дакладнай ліку дзяржслужачых можна б было казаць, калі была б праведзена рэвізія функцый, якую яны выконваюць, і той нагрузкі, якую яны нясуць. «Тады можна было б заяўляць, што чыноўнікаў шмат і іх трэба скарачаць, ці наадварот, іх не хапае ў Беларусі», – растлумачыў ён.
Эксперт наогул лічыць, што тэма скарачэння чыноўнікаў даволі папулярная ў нашай краіне. Асабліва калі пагаршаецца сацыяльна-эканамічная сітуацыя, крызіс ідэй на вышэйшым узроўні ўлады. У рыторыцы прэзідэнта з'яўляюцца ноты незадаволенасці чыноўнікамі, якія выстаўляюцца дармоедами, людзьмі, якія жыруюць на народныя грошы і нічога добрага для грамадства не робяць, таму іх трэба хутчэй прыціснуць і абараніць ад іх народ.
Дзяржава як сэрвіс
Да таго ж, што асабліва важна, на думку экспертаў, беларускага дзяржапарату даўно пара пазбавіцца ад патэрналісцкай склада, пры якім дзяржава глядзіць на сваіх грамадзян як на неразумных дзяцей, у дачыненні да якіх яно прымае нейкія захады: у чым-то абмяжоўвае, што-то рэгулюе.