Зона пад знакам Кабзона

• Уладзімір Халіп
• 22.02.2014, 11:45

Незабыўнае Палітбюро ды ўсе іншыя падсвядома адчувалі сваю нелегітымнасць. Рабілі выгляд, што ім на гэта начхаць.

Аднак у справах карных мімаволі шукалі сабе нейкай адмысловай падтрымкі. Спачатку амартызатарам рэпрэсій былі вызначаны сходы працоўных калектываў. Яны аднагалосна ўхвалялі ГУЛАГ і расстрэлы.

Але валадары краіны хутка ўцямілі, што абыякава ўзнятая рука запалоханага слесара або змучанай ткачыхі - не надта важкі аргумент. Тым болей – на Захадзе. Вось калі б да простанароднага гневу далучыліся і дзеячы мастацтва, якіх ўсе ведаюць і любяць, тады ўжо зусім іншая была б тут панарама. З выкананнем той дзяржаўнай замовы праблем не было.

Так нарадзіўся самы запатрабаваны жанр савецкага мастацтва – калектыўны ліст.

Якімі імёнамі пазначаны тыя эпісталярныя творы! Узнікалі нават устойлівыя калектывы вядомых далёка за межамі аўтараў, на якіх у цяжкі момант магло разлічваць кіраўніцтва. І людзі тыя апраўдвалі высокі давер.

Каго толькі яны не асуджалі! Амерыканскіх імперыялістаў. Савецкіх дысідэнтаў. Падпальшчыкаў вайны. Чорных палкоўнікаў. Венгерскіх змоўшчыкаў. Кубінскіх гусанас. І вядома ж – ізраільскіх агрэсараў.

Гэбэшна-партыйныя ініцыятары публіцыстычнай маланкі на адрас апошніх былі проста ў захапленні ад сваёй вытанчанай задумы. Тых ненавісных агрэсараў асуджалі не проста вядомыя людзі, а менавіта габрэі. Акцыя наўрад ці дасягнула мэты. На Блізкім Усходзе тады ішла чарговая вайна, і выбух ідэалагічнай бомбы ў лік навін гарачых не патрапіў.

А ў лагеры сацыялістычным абывацелі цікавіліся хіба толькі тым, што магло змусіць народную артыстку, якой выдатна выкананая роль у кіно прынесла сапраўдную павагу і любоў, паставіць подпіс пад тым лістом? І чым так запалохалі танкіста, які прайшоў вайну? У шчырасць іх парывў у той час наўрад ці шмат хто верыў.

З тых даўніх дзён прайшлі дзесяцігоддзі. Знікла і канфліктная краіна, і яе Палітбюро. Але савецкія ідэалагічныя хітрыкі на постсавецкай прасторы пачалі паціху адраджацца. У тым ліку і славуты жанр калектыўнага ліста.

Зноў па рэдакцыях і сайтах блукае супольны твор дваццаці аўтараў. Там ёсць імёны сапраўды вядомыя. А таксама і вядомыя хіба што ў вузкім коле аднадумцаў. З’яднаў іх клопат “о процветании страны, об историческом наследии Руси”.

Пярэстая атрымалася суполка. Васіль Ланавой, Эліна Быстрыцкая, Тамара Міянсарава, Іосіф Кабзон ды яшчэ ігумен з касманаўтам. І хтосьці Чаломбіцька – “руководитель общественного представительства Луганской области в Москве”. Натхніла іх на сумесную творчасць усё тое ж, што і ў незабыўныя савецкія часы: не маглі маўчаць.

Зразумела, тэкст патыхае праведным гневам. Абураюцца. Патрабуюць. Шчыра, ад чыстага сэрца, як і тады.

Адрасат – таварыш Януковіч. Увогуле, надзвычай дзіўны ліст у кантэксце тых падзей, што адбываюцца ў Кіеве.

Народныя артысты, касманаўт з ігуменам і ўсё той жа Чаломбіцька папракаюць высокапастаўленую асобу ў нерашучасці. І патрабуюць “применить всю власть и силу, которая есть в ваших руках, чтобы навести порядок”.

У сапраўдных інтэлігентаў здараецца такое. Раскіданыя па розных кутках, яны амаль адначасова чуюць раптам нейкі покліч. Нібы ў зачараваным сне, ідуць адзін да аднаго. І высвятляецца нечакана, што няведама адкуль ужо з’явіўся тэкст. Які дзіўным чынам, слова ў слова, паўтарае тое, што дыктуе ў гэты момант іх усхваляванае сумленне.

Адна толькі прыкрая акалічнасць псуе класічную ідылію. Расійскі прэм’ер Мядзведзеў літаральна з тымі ж папрокамі ўжо звярнуўся да таго ж Януковіча. Толькі стыль ягоных папрокаў і заклікаў, вядома ж, не параўнаць з касмічна-артыстычным. Найперш запатрабаваў быць “в тонусе”. І правучыць, як след, пратэстоўцаў, “чтобы об эту власть, как о тряпочку, ноги не вытирали”.

Дырэктыва дакладная. Але навошта ў такім разе спатрэбіўся яшчэ і гэты ліст?

Крамлёўскі план аднаўлення імперыі, а дакладней, постсавецкай крымінальнай зоны сутыкнуўся з Майданам. Сапраўдная катастрофа. І ўжо зразумела, што адных толькі фінансавых падачак і пагроз тут ужо недастаткова. Патрэбна яшчэ штосьці сакральнае. Нейкі адмысловы знак, зразумелы ўсім. І ён знайшоўся – Кабзон, ігумен і аднадумцы.

Надзейныя, правераныя змагары. Прайшлі калісьці ўсе ідэалагічныя франты. І тут, у варунках надзвычайных, беспамылкова вызначылі, на каго рабіць ім стаўку.

Не варта здзіўляцца, што для іх Україна – гэта “Беркут” і Януковіч. Каля сотні забітых і больш за тысячу параненых – толькі вулічныя беспарадкі.

Адукаваныя, дасведчаныя людзі. Маглі прасачыць за падзеямі на Майдане ў рэжыме “он лайн”. І зразумець, хто ёсць хто. Аднак нерухомыя шыхты паўстанцаў на асфальце, з тварамі, навечна звернутымі ў неба, іх ні ў чым не пераканалі. Не выклікаў спагады інвалід-калясачнік, які збіраў каменне для абаронцаў барыкад. А тым болей, дзяўчынка, якая прыйшла дапамагчы ў шпіталі і атрымала кулю. Снайпер не мог не бачыць, каго ўзяў ён на прыцэл.

Україна паўстала. На барыкадах бараніў яе будучыню нязломны народ. І вярнуць яго ў зону ўжо не здолее ніхто.

Ні “Беркут”, ні Кабзон.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для charter97.org